IJskernen zijn een waardevolle bron van informatie voor wetenschappers. Ze bevatten luchtbelletjes uit de tijd waarin het ijs ontstaan is. En die luchtbelletjes kunnen ons meer vertellen over de concentratie broeikasgassen die toen in de aardse atmosfeer huisde. En dus kunnen we zo meer te weten komen over het klimaat dat de aarde in die tijd had.
Oudste
De oudste ijskern die tot op heden boven is gehaald is zo’n 800.000 jaar oud. Die ijskern was zo´n 3,2(!) kilometer lang en werd eveneens op Antarctica geboord.
Terug in de tijd
Maar wetenschappers willen verder terug in de tijd kunnen kijken. Ze zijn met name geïnteresseerd in een overgangsperiode die het klimaat volgens sedimenten die op de bodem van de zee zijn ontdekt tussen 1,2 miljoen en 900.000 jaar geleden doormaakte. “De overgangsperiode in het midden van het Pleistoceen is de belangrijkste en meest mysterieuze tijdsinterval in de recentere klimaatgeschiedenis van onze planeet,” legt onderzoeker Hubertus Fischer uit. Van nature varieert het klimaat op aarde: periodes van opwarming worden afgewisseld door periodes van afkoeling (ijstijden). Voor de overgang wisselden die periodes zich vrij snel af: elke 41.000 jaar. Maar na de overgang ging dat trager: elke 100.000 jaar. “De reden voor die verandering is onbekend.”
Broeikasgassen
Het vermoeden bestaat dat broeikasgassen achter de overgangsperiode zitten, maar om dat vermoeden te kunnen bevestigen zijn ijskernen nodig met daarin luchtbelletjes die tot wel 1,2 miljoen jaar oud zijn. “De informatie over de concentratie broeikasgassen in die tijd kan alleen verkregen worden dankzij Antarctisch ijs dat 1,5 miljoen jaar tijd beslaat. Zo’n ijskern bestaat nog niet, maar ijs uit die tijd zit in principe verborgen in het pak ijs op Antarctica.”
Lastiger dan u denkt
Het lijkt heel simpel: als we verder terug in de tijd willen kijken, moeten we gewoon dieper in het ijs boren. Maar zo simpel is het niet. Zo kan het ijs dat zich op grote diepte bevindt door toedoen van aardwarmte smelten, waarmee ook de informatie die het ijs bevat, verloren gaat. Ook is het niet vanzelfsprekend dat de laagjes ijs die zich elk jaar vormen netjes opgestapeld blijven liggen; soms raken de lagen door de war. Wat de onderzoekers nu hebben gedaan, is zoeken naar plekken waar zich 1,5 miljoen jaar oud, onverstoord ijs bevindt. Daarvoor verzamelden ze informatie over het klimaat op Antarctica en de omstandigheden van het ijs. Met behulp van modellen gingen ze vervolgens na waar dat ijs zich dan bevinden zou. Ze concluderen dat ijskernen van deze leeftijd in het oostelijke deel van Antarctica boven kunnen worden gehaald. En – ook heel belangrijk – ze vermoeden dat de ijskern die zo ver terug in de tijd gaat tussen de 2,4 en 3 kilometer lang is; en daarmee is het haalbaar om deze ijskern boven te halen.
Met deze informatie op zak gaan de onderzoekers nu een locatie kiezen om te boren. Voordat ze dat doen, gaan ze de dikte van het ijs en de temperatuur op de bodem van de ijskap meten. Naar verwachting kan de ijskern binnen drie tot vijf jaar worden verkregen, mits de onderzoekers de daarvoor benodigde 50 miljoen euro kunnen verzamelen.
SMELTEN
De oudste ijskern die de onderzoekers ooit verkregen hebben, was 800.000 jaar oud. Waarom boorden ze niet gewoon nog ietsje dieper om nog verder terug in de tijd te kijken? Dat ging helaas niet. Het komt regelmatig voor dat de diepste lagen ijs – die het verst terug in de geschiedenis kijken – door toedoen van de warmte van de aarde smelten. Dat was ook op deze boorlocatie het geval.
Potentiële oudste ijs studiegebieden (Credit: Van Liefferinge en Pattyn
http://www.egu.eu/news/77/the-oldest-ic ... s-climate/
