Met behulp van een detector in het ijs van Antarctica hebben wetenschappers voor het eerst energierijke neutrino’s gedetecteerd die afkomstig zijn van bronnen buiten ons zonnestelsel. Tussen mei 2010 en mei 2012 wist deze IceCube-detector alles bij elkaar 28 neutrino’s met energieën van meer dan 30 teraelektronvolt (TeV) op te vangen. Twee van de neutrino’s hadden zelfs een energie van meer dan 1000 TeV – ongeveer de kinetische energie van een vlieg, samengepakt in een nietig elementair deeltje (Science, 22 november). Neutrino’s zijn ongeladen deeltjes die zich met de snelheid van het licht voorplanten, vrijwel geen massa hebben en bijna nooit interacties met andere deeltjes aangaan. Hierdoor laten ze zich, anders dan licht, vrijwel niet tegenhouden door materie van extreem hoge dichtheid. Vandaar dat de neutrino’s afkomstig van de befaamde supernova 1987A drie uur eerder op aarde aankwamen dan het licht ervan, dat zich eerst nog een weg moest banen door de ontploffende ster. En vandaar ook dat neutrino’s – ondanks hun onvoorstelbaar grote aantallen – bijzonder moeilijk te detecteren zijn. De neutrino’s die IceCube de afgelopen jaren heeft gedetecteerd hadden miljoenen keren zoveel energie als de neutrino’s van supernova 1987A. Waar deze extreem energierijke deeltjes vandaan komen, is nog onduidelijk: daar moet IceCube nu juist achter zien te komen. Mogelijk ontstaan ze bij dezelfde uitzonderlijk zware supernova-explosies die ook als oorzaak van de zogeheten gammaflitsen worden gezien. Een andere mogelijkheid is dat ze worden gegenereerd in de directe omgeving van de superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels buiten de Melkweg. IceCube is een internationaal project waar 260 wetenschappers uit elf landen aan meewerken. De detector omvat een kubieke kilometer Antarctisch ijs, waarin ruim vijfduizend optische modules zijn ingebed. Deze modules zijn gevoelig voor de zwakke lichtflitsjes die ontstaan als neutrino’s in botsing komen met atomen. De tot nu toe gedetecteerde neutrino’s zijn met wisselende tussenpozen geregistreerd en kwamen uit allerlei richtingen. Om iets over hun herkomst te kunnen zeggen, zal het aantal detecties flink aanzienlijk groter moeten worden. (EE)
The IceCube Laboratory at the Amundsen-Scott South Pole Station, in Antarctica, hosts the computers collecting raw data. Due to satellite bandwidth allocations, the first level of reconstruction and event filtering happens in near real-time in this lab. Only events selected as interesting for physics studies are sent to UW-Madison, where they are prepared for use by any member of the IceCube Collaboration. Credit: Sven Lidstrom. IceCube/NSF
http://www.desy.de/information__service ... x_eng.html