Gammaflits biedt zicht op reïonisatie van het vroege heelal

[univers]

Japanse sterrenkundigen hebben aanwijzingen gevonden dat het waterstofgas in de intergalactische ruimte één miljard jaar na de oerknal nog voor een belangrijk deel neutraal was: het bestond uit elektrisch ongeladen waterstofatomen. In het huidige heelal is vrijwel al het intergalactische waterstof geïoniseerd: de atomen zijn gesplitst in positief geladen waterstofkernen (protonen) en negatief geladen elektronen. De ontdekking biedt informatie over de periode waarin en de wijze waarop het vroege heelal honderden miljoenen jaren na de oerknal geïoniseerd raakte door de straling van energierijke sterren en sterrenstelsels. Die periode wordt het tijdperk van de reïonisatie genoemd (heel kort na de oerknal was al het gas in het heelal ook geïoniseerd). Eerder hebben sterrenkundigen het reïonisatietijdperk geprobeerd te karakteriseren aan de hand van waarnemingen van ver verwijderde sterrenstelsels en quasars. Op grote afstanden kijk je miljarden jaren terug in de tijd, en onderzoek aan het spectrum van die verre objecten zou informatie moeten opleveren over de relatieve hoeveelheid neutraal en geïoniseerd waterstofgas. Het Japanse team heeft nu precisiewaarnemingen verricht aan een verre gammaflits - een catastrofale explosie van een zware ster - die zo ver weg staat dat zijn licht er bijna 13 miljard jaar over heeft gedaan om op aarde aan te komen. De straling van de explosie kwam op 6 juni 2013 hier op aarde aan; de gammaflits (gamma ray burst) heet dan ook GRB130606A. Uit de spectroscopische metingen, verricht met een gevoelige spectrograaf op de Japanse 8,2-meter Subaru-telescoop op Mauna Kea, Hawaii, kon worden afgeleid dat minstens 10 procent van het waterstofgas in de omgeving van de exploderende ster nog neutraal was. De resultaten worden gepubliceerd in Publications of the Astronomical Society of Japan. (GS)



http://www.subarutelescope.org/Pressrel ... dex.html#2