Verhalen over 'achthonderd' babylijkjes in Ierland

[Susan]

Achthonderd babylijkjes

Opinie door Paul Abspoel - 8 juni 2014
Want in hem leven wij, bewegen wij en zijn wij. Of, zoals ook enkele van uw eigen dichters hebben gezegd: “Uit hem komen ook wij voort.” Handelingen 17: 28

Achthonderd babylijkjes in een put bij een Iers nonnenklooster. Ik weet niet of je dat bericht vernomen hebt, maar ik kan even niet meer rustig nadenken.

In Ierland was het in de eerste helft van de vorige eeuw een onverdraaglijke schande als een meisje ongehuwd zwanger raakte. Er was feitelijk maar één oplossing: het meisje moest naar het klooster, haar kind baren, afstaan aan de nonnen, het daar laten opvoeden (of sterven?) en dan zelf elders in het land een veilig heenkomen vinden om als ‘gevallen vrouw’ vergeten te worden. Zo werd er destijds dus omgegaan met jonge vrouwen en hun kinderen. We weten niet eens of die meisjes zwanger raakten door een vrijpartij met een vriendje, of dat ze het slachtoffer waren van verkrachting. Hoe het ook zij, mijn hart breekt voor deze meiden, voor hun kinderen en voor een wereld waarin dit mogelijk is. En ik heb er een vraag bij: God waar was u?

Ja, ik kan hier zoete praatjes gaan verkopen, maar we leven in een keiharde wereld en we lopen vaker tegen dergelijke vragen aan. Ik kom hier niet tot een sluitende verklaring of een logisch antwoord. Ik blijf rondlopen met mijn vraag en stel ‘m vrijmoedig. Niet aan een lege hemel, maar aan God zelf en zonder terughoudendheid of angst.

Dit geloof ik: elk mens is Gods gewenste kind. Jij bent Gods gewenste kind. Ik weet niet wat je ouders of je omgeving je hebben aangedaan, maar God is niet ver. In hem leven wij. Dat wist Paulus, die deze bijbelwoorden schreef en dat wisten ook de Griekse dichters die hij instemmend citeerde.

Klaarblijkelijk laat God heel veel onrecht ‘passeren’. Wat wij ook weten of begrijpen, dit is duidelijk: God grijpt niet altijd in om kwaad te voorkomen. Maar is hij afwezig? Mag ik nog geloven dat hij recht zal spreken en dat die 800 mensenkinderen in zijn Vaderarmen zijn geland?

Zal God rechtspreken over de mensen die zo gehandeld hebben, zal hij de moeders troosten en in de eeuwigheid hun verdriet veranderen in blijdschap? Als ik dat niet geloof, word ik pas echt wanhopig. God, ik snap u niet, maar ik vertrouw u toch.

Deze tekst heb ik vannacht geschreven voor Preek door de Week van De Meerkerk in Hoofddorp. In deze geloofsgemeenschap voel ik me thuis, kan ik mijn vragen stellen en samen met anderen op zoek gaan naar antwoorden. Die vinden we lang niet altijd, maar het delen van de vragen geeft ook al troost. En het helpt als we onze woede en ons verdriet kunnen uitschreeuwen naar een hemel die niet leeg is. Ik voel een machteloze verontwaardiging en pijn over het bericht waar ik hier over schrijf. Maar ik denk ook aan de wrange tegenstelling: een streng katholiek land waar abortus absoluut taboe is, heeft kennelijk plaats geboden aan een klooster waar baby’s door mishandeling en uitputting in honderdtallen stierven. Moet ik God nu afschrijven of aanschrijven als ik dit hoor? Moet ik de wereld en de menselijke moraal verantwoordelijk houden of ‘de kerk’ voortaan gaan beschouwen als een monsterlijk instituut waar gehandeld wordt dwars tegen de verkondigde boodschap van liefde en genade in? Of moet ik dit bericht aan de hemel adresseren en hopen dat God alle achtergronden kent, al het onrecht zal vergelden en eeuwig troost en herstel zal bieden? Ik doe dat laatste, maar het is werkelijk niet eenvoudig.

Bron en met toestemming overgenomen: Paul Abspoel / Vrijspraak

Erratum

Voor degenen die een samenvatting van het artikel uit The Telegraph graag in het Nederlands lezen verwijs ik naar dit artikel. Eric van den Berg heeft mij gevraagd of hij mijn blogpost daar mocht overnemen en daar heb ik toestemming voor gegeven. Graag geef ik hem daarbij aan dat ik kennis heb genomen van de nuancering en dat ik het goed vind om ook bij mijn stuk (als het nog geplaatst gaat worden) een link naar het artikel te zetten waarin de gebeurtenis in context wordt geplaatst.

[Susan]

Artikel:

800 Ierse babylijkjes ‘geen katholiek drama’
Actueeldoor Redactie - 7 juni 2014

Het leek het perfecte voorbeeld van het morele failliet van de katholieke kerk: kloosterzusters die 796 babylijkjes in een beerput dumpen. De lokale historica Catherine Corless uit Tuam neemt afstand van die mediaspin. “Ik heb nooit het woord gedumpt gebruikt” zegt zij vandaag tegenover The Irish Times.

De media kopten eerder deze week dat 800 kinderen werden gedumpt in een tank. Dat leidde tot zeer veel verontwaardiging. De regering van Ierland beloofde een onderzoek en Amnesty International klaagde de katholieke kerk aan wegens onmenselijkheid. In Engelstalige kranten werd gesproken over een ‘Ierse holocaust’.

Naarmate de week vorderde, werd het verhaal bijgesteld. Volgens documenten die de Ierse krant Mail on Sunday publiceerden, stierven de kinderen aan ondervoeding en verwaarlozing, mazelen, TB en longontsteking. De kindersterfte was zeer hoog in die tijd.

Historica Corless zegt dat de media haar verhaal op een belangrijk punt hebben vertekend. “Ik heb tegen niemand gezegd dat er 800 lichamen in een beerput zijn gedumpt. Dat komt niet van mij. Dat zijn niet mijn woorden”. Volgens haar is de dood van deze 796 kinderen in niet gemarkeerde graven een grimmige weerspiegeling van een periode in Ierland toen de kindersterfte zeer veel hoger dan vandaag, vooral in instellingen waar infecties zich snel konden verspreiden.

Geen katholiek drama
De Britse krant The Telegraph laat vandaag historicus Tim Stanley aan het woord over de babylijkjes. “Het is geen katholiek drama, het is een menselijk drama” zegt Stanley over wat er in Ierland is gebeurd.

Hij komt tot een paar conclusies:

1. Het is hoogst onwaarschijnlijk, zo niet fysiek onmogelijk, dat 796 lichamen in een beerput zouden zijn geplaatst. Een van de jongens die de botten in 1975 ontdekten, had het over 20 lichamen. De tank was alleen in gebruik tussen 1926 en 1937.

2. Het sterftecijfer in het katholieke opvanghuis was schrikbarend hoog; net zoals dat in heel Ierland schrikbarend hoog was. Een blogger becijferde dat kindersterfte elders nog hoger was. “Tussen 1925 en 1937 stierven 204 kinderen, dat is gelijk aan een sterftecijfer van 8,5%. In 1933 was de kindersterfte in Dublin 8,3%, in Cork 8,9%, in Waterford was 10,2% en in Limerick 13.2%.”

3. Het opvanghuis werd gerund door zusters én was in handen van de staat. Dit feit is volgens Tim Stanley belangrijk, omdat het aantoont dat het geen moreel verwerpelijk handelen van de rooms-katholieke kerk is. Het is geen katholieke tragedie, alswel een Ierse.

Stanley vindt dat er een vreemde dubbele moraal wordt gehanteerd. “Als een moslim iets barbaars doet (zoals genitale verminking), dan beweren media en politici snel (terecht) dat het een culturele en geen religieuze praktijk is. Maar als een katholiek zich schuldig maakt aan een misdrijf, wordt geschreven dat het een direct gevolg is van een dogma” schrijft hij.

“De realiteit is dat in beide gevallen je te maken hebt met een humaan en redelijk geloof, dat verkeerd wordt beoefend door verkeerde mensen”. Bovendien, zo besluit hij, de cultuur van de katholieke kerk is drastisch veranderd sinds Tuam is gesloten. De verwaarlozing van kinderen is geen katholieke aangelegenheid. “Het is een menselijke zaak en gelukkig een die in onze samenleving niet langer wordt getolereerd.”

Massagraven heel gebruikelijk
Bovendien werd vóór de jaren 1960 algemeen aangenomen dat de lijken van hen die aan een besmettelijke ziekte stierven een bron van epidemie zijn. Het is heel goed mogelijk dat het massagraf werd gebruikt als een poging om een epidemie tegen te gaan.

http://www.katholiek.nl/

[Fenna]

Deze op feiten beruste film laat toch een ander verhaal zien over de nonnenkloosters.

Hoe dan ook, een lijk(je) moet met respect begraven worden, op zijn minst met naam en in uiterste noodzaak een nummer als er geen ouder bekend is.

[taigitu]

Ik heb die film ook gezien en die gaat niet in je 'koude kleren' zitten.
Ik kan niet begrijpen dat mensen zo wreed kunnen zijn tegen andere mensen die ze min
of meer in hun macht hebben. En dat onder het dak en in naam van de Heer...... ?

[Susan]

Niet alleen de zgn gelovigen gingen zo onverschillig/wreed met hen om.
Ook hier werden bijvoorbeeld in de jaren eind 40 begin 50 te vroeg geborenen, óók die na 6 maanden zwangerschap of iets meer vlak na de geboorte stierven nog in een doek in de mestvaalt 'begraven', echt gewoon bij het afval achter in een hoek van de tuin... Complete kindertjes waren het al.
En ook nu nog laten sommigen hun te vroeg geboren dode kindertjes, die óók compleet zijn achter in
het ziekenhuis...waarna ze na onderzoekingen bij het afval van geamputeerde delen van mensen en ander
weefsels etc gaan om verbrand te worden.
Het is voor mij onvoorstelbaar onbergrijpelijk en luguber, griezelig ergens hoe mensen toch kunnen zijn

[Gast1]

Ik heb de film niet gezien en ga ‘m ook niet zien. Hoe ouder ik word, des te slechter kan ik er tegen.
Er zijn tal van gruwelijkheden ‘in de naam van de Heer’ en ‘in de naam van Jezus’ uitgevoerd.
De kruisvaarders zouden de ‘onderontwikkelde stammen wel eens even overtuigen van de kracht van de Heer en Jezus.
De methodes die ze aanwendden waren te gruwelijk om met woorden te beschrijven.

Tja, en dan ‘in de naam van god’ …

Momenteel gebeuren er nog steeds de meest gruwelijke daden in diens naam.
Het Midden-Oosten en Afrika zijn daar de meest bekende voorbeelden van, maar ook elders in de wereld en jawel, zelfs hier in Nederland. Bah!

[Tardis]

We zijn er niet bij geweest, dus we moeten afgaan op de berichten die tot ons komen. Die komen van verschillende kanten en we weten dat zulke berichten altijd gekleurd zijn. Dus behoren we ons te realiseren dat we (verstandige mensen die we zijn) niet met primaire reacties moeten reageren.

Feit is dat de mores van een bepaalde groep mensen cultureel bepaald is en dat de mores in de loop van de tijd verandert. Wat nog niet eens zo heel lang geleden volstrekt normaal was zouden we nu abject kunnen vinden. En andersom.

Feit is dat de armoede in Ierland schrijnend was, daarom emigreerden zoveel Ieren naar de Nieuwe Wereld (USA) in de hoop een beter bestaan op te bouwen.

Feit is dat de kindersterfte in heel Europa veel hoger lag dan tegenwoordig, daardoor was de levensverwachting destijds een stuk lager dan anno 2014. Dat er in het weerwoord gewezen wordt op de hoge kindersterfte in Ierland lijkt mij daarom een steekhoudend argument.

Feit is dat zolang een dood geboren baby of een niet levensvatbare baby geen naam had gekregen het nog niet als een volwaardig mens werd beschouwd. Dus als je een naamloos wezentje begraaft kun je ook geen grafsteen met een naam bij zetten. Kortom, men vond toen dat naamloze baby's nog geen mensen waren.

Dat wij anno 2014 hierover verontwaardigd zijn zegt vooral iets over hoe de menselijke moraliteit in de loop van de tijd verandert. De huidige westerse moraliteit vinden wij duidelijk superieur aan de moraliteit van Jahweh die in de Bijbel beschreven wordt. Jahweh (God) maakt bijvoorbeeld geen bezwaar tegen slavernij. Ook lijfstraffen of de doodstraf door steniging vindt Jahweh volgens de teksten die in Leviticus te lezen zijn heel gewoon. Jahweh heeft ook een dodelijke hekel aan homosexualiteit en overspel en mensen die aan astrologie doen. Ik ben van mening dat in het geval van Jahweh duidelijk sprake is van projectie van de schrijvers van de Bijbel en dat de mores van toen (voor onze jaartelling) en daar (het Midden Oosten) onderdeel werd van hun godsdienst om het extra autoriteit te geven ('het is immers God's wil, dus wie denk jij wel wie je bent om daar anders over te denken?')

Wat ik er mee zeggen wil is dat de mensheid nog steeds evolueert, maar nu vooral in cultureel/moreel opzicht en steeds minder gehinderd wordt door de regels die godsdiensten voorschrijven. In die zin krijgt Nietzsche gelijk en is 'God' inderdaad dood.

[univers]

Ik kan mij nog herinneren dat er in de jaren 50, bij een klooster in Nederland of België ook kinderlijkjes hebben gevonden.
Dit is niet nieuw.
Ik kijk ook niet naar die film Gast1, slecht voor mijn bloeddruk, je zit je eigen kwaad te maken en je staat totaal machteloos.
Als men gaat graven, wat zal er dan nog tevoorschijn komen.
De beerput wordt nu pas opengebroken.

[Susan]

We zijn er niet bij geweest, dus we moeten afgaan op de berichten die tot ons komen. Die komen van verschillende kanten en we weten dat zulke berichten altijd gekleurd zijn. Dus behoren we ons te realiseren dat we (verstandige mensen die we zijn) niet met primaire reacties moeten reageren.

Het is inderdaad zaak daar heel voorzichtig mee om te gaan.
Of we nu zo verstandig zijn...

Feit is dat de mores van een bepaalde groep mensen cultureel bepaald is en dat de mores in de loop van de tijd verandert. Wat nog niet eens zo heel lang geleden volstrekt normaal was zouden we nu abject kunnen vinden. En andersom.

Feit is dat de armoede in Ierland schrijnend was, daarom emigreerden zoveel Ieren naar de Nieuwe Wereld (USA) in de hoop een beter bestaan op te bouwen.

Feit is dat de kindersterfte in heel Europa veel hoger lag dan tegenwoordig, daardoor was de levensverwachting destijds een stuk lager dan anno 2014. Dat er in het weerwoord gewezen wordt op de hoge kindersterfte in Ierland lijkt mij daarom een steekhoudend argument.

Zeker.

Feit is dat zolang een dood geboren baby of een niet levensvatbare baby geen naam had gekregen het nog niet als een volwaardig mens werd beschouwd. Dus als je een naamloos wezentje begraaft kun je ook geen grafsteen met een naam bij zetten. Kortom, men vond toen dat naamloze baby's nog geen mensen waren.

Klopt niet helmaal al was dat de meest gangbare wijze van omgaan met levenloos geborenen.
Ook werden ze wel naamloos begraven met een steen waar iets op stond met datum.
En sommige ouders gaven hun kind evengoed de naam die ze bedacht hadden,daarna
kreeg het een grafje met hun naam op een steen en datum.

Ik ben van mening dat in het geval van Jahweh duidelijk sprake is van projectie van de schrijvers van de Bijbel en dat de mores van toen (voor onze jaartelling) en daar (het Midden Oosten) onderdeel werd van hun godsdienst om het extra autoriteit te geven ('het is immers God's wil, dus wie denk jij wel wie je bent om daar anders over te denken?')

Zo denk ik er ook over.

Wat ik er mee zeggen wil is dat de mensheid nog steeds evolueert, maar nu vooral in cultureel/moreel opzicht en steeds minder gehinderd wordt door de regels die godsdiensten voorschrijven. In die zin krijgt Nietzsche gelijk en is 'God' inderdaad dood

Ja, daar zou ik bij willen zetten de 'oude 'God' (gedachte) is dood.
De nieuwe...is misschien bezig zijn plaats in te nemen..? Het Al.

[Tardis]

De nieuwe...is misschien bezig zijn plaats in te nemen..? Het Al.

Eigenlijk hoop ik van niet, het zou betekenen dat de ene godsdienst wordt ingewisseld voor de andere.

[Gast1]

Ik kijk ook niet naar die film Gast1, slecht voor mijn bloeddruk, je zit je eigen kwaad te maken en je staat totaal machteloos.

Heel begrijpelijk Univers

[Susan]

Eigenlijk hoop ik van niet, het zou betekenen dat de ene godsdienst wordt ingewisseld voor de andere.

Hoeft niet denk ik, geen geloof/godsdienst zoals nu overal, wel een grote omslag in denken dat we allemaal gelijkwaardig zijn.
Het Al of Al-kracht zie ik niet als een geloof, wel het weten, en dat alles en iedereen in het universum met elkaar verbonden is. Waar iedereen een eigen verantwoordelijk heid heeft in het leven, niet alleen voor zichzelf, ook voor anderen door verbondenheid met alles wat leeft weer echt samen te werken op een manier die voor evenwicht zorgt overal op aarde.
Niet zoals het nu is waar bijna ieder voor zich leeft door het beste en meeste er voor zichzelf uit te halen, liefdeloos en hard zonder zich te bekommeren om anderen. Velen zullen dat (opnieuw) moeten leren.

(Dit is puur zoals ik het zie/weet, zonder het idee van de wijsheid in pacht te hebben)

[Gast1]

Eigenlijk hoop ik van niet, het zou betekenen dat de ene godsdienst wordt ingewisseld voor de andere.

So what?

Eens even kijken:

Onder religie wordt gewoonlijk een van de vele vormen van zingeving, of het zoeken naar betekenisvolle verbindingen, verstaan, "waarbij meestal een hogere macht, opperwezen of god centraal staat".
In bredere zin duidt het woord 'religie' op een algemenere vorm van spiritualiteit, gevoelens, gedachten met betrekking tot de zin van het leven. Deze religiositeit kan al dan niet beschouwd worden in relatie tot een macht, of manifestaties van een macht, of een (bewust) niet nader gedefinieerd beginsel, essentie of entiteit. Het gaat daarom dus niet per se om een identiteit, een persoon. Vaak ook wordt de term geloof gebruikt. In monotheïstische religies wordt ook het specifiekere begrip godsdienst gebruikt.

Alweer Wikipedia.

Eens even denken:

"Vormen van zingeving, of het zoeken naar betekenisvolle verbindingen, verstaan"
"Het gaat dus niet perse om een identiteit"

Eens even (voorzichtig) concluderen:

Is dat niet wat we met z'n allen doen?
Zoeken naar betekenisvolle verbindingen, 'het proberen te verstaan? Te begrijpen?

Ik kan me heel goed voor stellen dat het goed zou zijn dat de ene godsdienst plaats maakt voor de andere, sterker nog: ik juich het van ganser harte toe.

We zijn er niet bij geweest, dus we moeten afgaan op de berichten die tot ons komen.

Ik was er ook niet bij tijdens WOII en mogelijk zijn alle tv-beelden tijdens het journaal in Syrië, Afghanistan, Irak en waar dan ook acteurs?
Zijn we wel op de maan geweest en rijdt er wel een wagentje op mars?
Ik ben er niet bij en ik kan het dus ook niet beoordelen ...

Tuurlijk dienen we alles met enige voorzichtigheid betrachten, maar heel veel geschriften, artefacten en al wat diens meer zij wijzen wel in een bepaalde richting.
Ik lees dan ook geen enkele veroordeling in het stuk, maar slechts vragen, waarvan ik er een heel belangrijke heb uitgepikt:

Achthonderd babylijkjes in een put bij een Iers nonnenklooster. Ik weet niet of je dat bericht vernomen hebt, maar ik kan even niet meer rustig nadenken.

In Ierland was het in de eerste helft van de vorige eeuw een onverdraaglijke schande als een meisje ongehuwd zwanger raakte. Er was feitelijk maar één oplossing: het meisje moest naar het klooster, haar kind baren, afstaan aan de nonnen, het daar laten opvoeden (of sterven?) en dan zelf elders in het land een veilig heenkomen vinden om als ‘gevallen vrouw’ vergeten te worden. Zo werd er destijds dus omgegaan met jonge vrouwen en hun kinderen. We weten niet eens of die meisjes zwanger raakten door een vrijpartij met een vriendje, of dat ze het slachtoffer waren van verkrachting. Hoe het ook zij, mijn hart breekt voor deze meiden, voor hun kinderen en voor een wereld waarin dit mogelijk is. En ik heb er een vraag bij: God waar was u?

Mijn God, als ik alleen dit al lees...
Makkelijk om dat te vragen, maar het is een vraag van een onwetende, een blinde. Een geconditioneerd individu, parerende in een bepaald vastgeroest dogma of paradigma.
Kee, ik oordeel en mogelijk veroordeel ik wel.
Het is hypocriet deze vraag te stellen, zolang je niet bij jezelf of bij onze eigen soort het antwoord zoekt.
Wij zijn zeker weten, geen 'verstandige mensen', maar ik neem aan dat Tardis het met een knipoog bedoelt, toch?
Volgens de overleveringen zou Jezus zelfs gezegd hebben, Mijn Vader (god) waarom hebt gij mij verlaten.
Op dat moment heeft Jezus het zelfs niet begrepen. T'is wat, niet?

De 'Jahweh' uit de bijbel met een kleine 'b' was heel simpel gezegd ende geschreven een van de grootste klootzakken die er zijn geweest en erger dan Hitler, Napoleon en weet-ik-wat-wie-nog-meer.
Hij speelde met mensen en bombardeerde Sodom en Gomorra en verzoop op een paar individuen na, de complete menselijke en dierlijke wereld.
De uitspraken over slaven en het tarten van mensen liegen er niet om en bezie de schilderijen van de gruwelijke taferelen in de kerken maar eens.
Over lijken, onthoofde en opgehangen mensen (niet de onthoofde dus ), gefolterde mensen met pijlen doorboort en aan het kruis geslagen.

En toch mediteer ik er ...

Lijkt mij goed om van dat soort geloof en van die godsdiensten te wisselen ...

[Zoeker]

Hoeft niet denk ik, geen geloof/godsdienst zoals nu overal, wel een grote omslag in denken dat we allemaal gelijkwaardig zijn.

Zolang we nog DENKEN dat we gelijkwaardig zijn komt er niks van terecht.
Gelijkwaardigheid is wat mij betreft geen issue. Maar iets wat van van binnen uit beleeft wordt.

[Zoeker]

Volgens de overleveringen zou Jezus zelfs gezegd hebben, Mijn Vader (god) waarom hebt gij mij verlaten.
Op dat moment heeft Jezus het zelfs niet begrepen. T'is wat, niet?

Daar zagen we de (immer zoekende) MENS Jezus.
Voor het moment van overgave is er een niet-begrijpen.
Na het moment van overgave is begrijpen niet meer nodig.

[Zoeker]

Neem mij verder niet kwalijk voor deze off topic. Het onderwerp is 800 babylijkjes.

[Susan]

Hoeft niet denk ik, geen geloof/godsdienst zoals nu overal, wel een grote omslag in denken dat we allemaal gelijkwaardig zijn.

Zolang we nog DENKEN dat we gelijkwaardig zijn komt er niks van terecht.
Gelijkwaardigheid is wat mij betreft geen issue. Maar iets wat van van binnen uit beleeft wordt.

Daar heb je gelijk in wat het denken betreft. Echter vóór dat iedereen begrijpt hoe en wat er aan schort, en voor ze na het begrepen te hebben veranderingen aan kunnen brengen, zal er toch eerst over nagedacht moeten worden.
Gelijkwaardigheid is heden ver te zoeken toch, en dat gaat men pas begrijpen als men van binnen een omslag heeft gemaakt, weer naar hun gevoel/intuïtie hebben leren luisteren.Ook daar zal denken aan vooraf moeten gaan.

[aquarius]

Pierre,ik heb je tekst gelezen ,en ook de vraag van "God waar was U op dat moment....
Gast1 neem van mij aan ...... God is niet vanzelfsprekend .
Als dat wel zo was dan zou God terstond ingrijpen .

[Gast1]

Ik neem het van jou aan Broeder.
Je schrijft niet veel, maar dat wát je schrijft, snijdt inlands eikenhout.

[Tardis]

Eigenlijk hoop ik van niet, het zou betekenen dat de ene godsdienst wordt ingewisseld voor de andere.

So what?

Mijn mening is dat het beter is als een mens geen godsdienst aanhangt.