100 jaar geleden begon de Titanic aan fatale reis

[Tammy]

Soms gebeurt er een drama waar men honderd jaar later nog over praat. Op 11 september 2101 zullen de ogen van onze kleinkinderen en achterkleinkinderen op New York gericht zijn. In 2018 en 2045 herdenken we de miljoenen slachtoffers van twee wereldoorlogen. En op 15 april 2012 denken we nog eens terug aan die fatale nacht dat de Titanic voorgoed naar de zeebodem zonk.


Om een eeuw lang niet in een stoffig geschiedenisboek te verdwijnen, moet een gebeurtenis behoorlijk spectaculair of dramatisch zijn. De Titanic kreeg in de jaren 90 natuurlijk de nodige hulp van regisseur James Cameron die er één van de grootste liefdesverhalen ooit van maakte. We kennen allemaal wel iemand die destijds in de bioscoopzaal de tranen niet kon bedwingen. Maar eigenlijk had de Titanic die film niet nodig, want het verhaal was op zich al sterk genoeg. Een onzinkbaar schip dat uitgerekend tijdens z'n langverwachte eerste vaart tegen een ijsberg botst en vergaat.

We hebben in de voorbije eeuw ook de Concorde, het snelste passagiersvliegtuig ter wereld, zien neerstorten, maar dat gebeurde toen de vloot al tientallen jaren in gebruik was. Maar zinken op je allereerste reis? Nee, het noodlot kon geen grotere rol opeisen in de tragedie van de Titanic.

De komende dagen vergeten we Leonardo DiCaprio en Kate Winslet even. Vanaf vandaag tot de fatale nacht van 14 op 15 april gaan we met u aan boord van de echte Titanic. We laten mensen aan het woord die de ramp overleefden en in de jaren nadien getuigden. Vandaag beginnen we met het vertrek vanuit Southampton. En ook daar liep het al bijna mis voor het superschip...

Bron: HLn.

[Tammy]

DEEL 1: Het onheilspellende vertrek uit Southampton.


Kort voor het vertrek van de Titanic kon het publiek naar de indrukwekkende boot komen kijken. Ze hadden al een fantastisch schip gezien, want het zusterschip van de Titanic, de 'Olympic', was al in gebruik genomen. Maar bij de Titanic moest het allemaal nog net iets grootser worden. Wie in tweede of in derde klasse sliep kreeg kamers van een niveau dat voor de bouw van de Titanic nog de norm was voor eerste klasse. Goedkoop was het natuurlijk zeker niet. In derde klasse kon men een hut verkrijgen vanaf ongeveer 36 dollar.



In tweede klasse liep het tarief op naar 66 dollar en in eerste klasse moest men al 125 dollar neertellen. De duurste suites kostten ruim 4.000 dollar. Omgerekend naar de geldwaarde honderd jaar later moest men in derde klasse voor de overtocht 793 dollar betalen, in tweede klasse 1.200 dollar en in eerste klasse 2.795 dollar. De suites zouden nu neerkomen op een duizelingwekkende prijs van meer dan 83.000 dollar.

Toch waren luxeschepen meestal volgeboekt, maar dat was niet het geval bij de Titanic. Enerzijds hadden veel mensen al een kaartje gekocht voor de 'Olympic', die enkele dagen eerder zou uitvaren. Anderzijds was er een kolenstaking, waardoor veel mensen uit onzekerheid hun reis besloten uit te stellen. Andere passagiers stonden op de lijst van andere schepen, maar werden overgeplaatst naar de Titanic, die kolen ter beschikking kreeg van enkele schepen in Southampton.


Een identificatiekaart van een overlevend bemanningslid.


Een ontbijt in tweede klasse .

Harvey en Charlotte Collyer hadden tickets voor de 'New York' gekocht om samen met hun 8-jarige dochter een nieuw leven te beginnen in de Verenigde Staten. Harvey zou aandelen kopen in een appelboomgaard en dus namen ze al hun bezittingen mee. Aangezien de 'New York' door de kolenstaking niet kon uitvaren, mochten ze mee met de kolossale Titanic. Harvey had al hun geld in hun kleren genaaid, zodat ze niets konden verliezen. "De andere boten in de haven leken dwergen naast de Titanic. En nochtans waren ze enkele jaren voordien nog enorm", vertelde Charlotte later. "Toen een vriend me vroeg of ik niet bang was om op zee te varen, antwoordde ik vol vertrouwen dat zelfs de zwaarste storm zo'n groot schip toch nooit kon vernielen."

De uren voor de crash kwam een stewardess, waarmee Charlotte goed bevriend geraakt was, vertellen dat ze zich in één van de gevaarlijkste delen van de oceaan bevonden. "Haar verhalen over ijsbergen deden me niets en ik viel kort daarop in slaap. Maar het bewijst dat de bemanning zich wel degelijk bewust was van het risico. Voor zover ik me het kan herinneren zijn we zeker niet trager gaan varen", aldus Charlotte. De stewardess heeft ze nooit meer gezien, want zij ging samen met de Titanic tenonder. Charlotte verloor die nacht haar echtgenoot.

Sommige passagiers beschouwden het incident als een slecht voorteken, evenals het feit dat een grote hoeveelheid meeuwen het schip mee naar zee volgde. Dat kon een teken van een nakende ramp zijn. Maar ik had geen tijd om me zorgen te maken, ik was net in een sprookje gestapt
Roberta Maioni.



Waren de Titanic en de passagiers gedoemd? Op de dag van de afvaart liep het al bijna mis toen het schip de veel kleinere 'New York', de boot waar de familie Collyer eerst op zou reizen, passeerde. De meeste mensen waren nog met zakdoeken aan het zwaaien, terwijl de Titanic uit de haven gesleept werd. Van zodra de enorme schroeven echter in werking traden, begonnen omliggende boten te bewegen. De touwen van de 'New York' braken los en het schip was op weg om tegen de reusachtige Titanic te botsen. Gelukkig was de kapitein van de sleepboot 'Vulcan' alert en kon hij net op tijd ingrijpen.

"Iemand schreeuwde me toe de 'New York' terug te duwen, maar zoiets was onmogelijk", getuigde kapitein Gale. "Als ik tussen die twee schepen in was gaan varen, zouden we zonder twijfel verpletterd zijn. Daarom keerde ik de 'Vulcan' meteen om en liet een touw naar de 'New York' gooien." Die snelle reactie heeft het kleine schip gered, want de 'Vulcan' kreeg de op hol geslagen 'New York' weer onder controle.

Een jonge meid die meereisde, beschrijft wat er aan boord gebeurde. "We werden bijna verpletterd door het enthousiaste publiek en toen de Titanic vertrok, brak er nog meer euforie uit", zei Roberta Maioni. "Toen werd het publiek plots stiller en ik ging kijken wat er aan de hand was. De Titanic had een veel kleiner schip losgemaakt. De 'New York' werd al gauw weer naar zijn plaats gesleept en we besteedden er verder geen aandacht meer aan. Maar sommige passagiers beschouwden het incident als een slecht voorteken, evenals het feit dat een grote hoeveelheid meeuwen het schip mee naar zee volgde. Dat kon een teken van een nakende ramp zijn. Maar ik had geen tijd om me zorgen te maken, ik was net in een sprookje gestapt en ging op ontdekking op zoek naar nieuwe vrienden." Een ongeluk was vermeden en de Titanic verdween stilaan uit de haven.

Bron: HLN.

[Tammy]

DEEL 2: Een slecht voorgevoel.


White Star Line bouwde in het begin van de vorige eeuw een lijn van drie indrukwekkende schepen. Voor de Titanic was er al de Olympic, vergelijkbaar met zijn jongere zusterschip, vandaar dat de Titanic met de titel van 'onzinkbaar schip' het verschil moest maken. Nadien vervolledigde de 'Britannic' de reeks, maar ook voor dit laatste schip liep het slecht af. Het zonk tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Het comfort aan boord van de gigantische Titanic was anno 1912 ongezien. Op het zonnedek konden rijkelui zich uitleven met een aantal sportfaciliteiten. Daarnaast was er ook een gymnasium voorzien. Op dek A konden passagiers de frisse zeelucht in alle luxe opsnuiven. Hier bevonden zich ook enkele van de mooiste kamers op de boot. Voor fotografen was er een heuse donkere kamer voorzien waarvan ze gratis gebruik mochten maken. Voorts konden passagiers een beetje wegdromen in het café en de veranda, die deden terugdenken aan de beroemde cafés langs boulevards in Parijs en Wenen.



Wandelen kon ook op dek B, waar de promenade overdekt was. Op koude dagen werden de ramen gesloten, zodat dit dek een aangename plaats was om van het zonnetje te genieten. Hier bevond zich ook een restaurant met ruimte voor 160 mensen, waar passagiers hun keuze à la carte konden maken. Dek C voorzag plaats voor het personeel van de Titanic en op dek D was er een ruimte waar mensen elkaar konden ontmoeten. Hier bevond zich ook een restaurant voor 550 mensen dat zich over de gehele breedte van het schip uitstrekte. Passagiers in eerste klasse konden voorts genieten van een Turks bad en allerlei wellness-faciliteiten. Tot slot pakte de Titanic uit met een volledige tennisbaan en een handbalveld.


Een overlevende van de ramp poseert voor een foto na zijn redding.

Hoe indrukwekkend de faciliteiten aan boord van het kolossale schip ook waren, heel wat passagiers gingen ongerust aan boord van de Titanic. Joseph Scarrott had al op verschillende schepen van White Star Line gediend, maar toen hij zich opgaf voor de Titanic voelde hij zich voor het eerst niet op zijn gemak. "Toen ik die dag naar de haven ging, had ik niet echt de intentie om me voor de Titanic in te schrijven. Het was als een droom voor mij en ik kon niet geloven dat het uiteindelijk gelukt was", aldus Scarrott. De eerste reis van de Titanic zou een supersnelle trip worden. In New York moest het schip meteen uitgeladen en weer ingeladen worden om terug te varen. Op die manier moest de Titanic al na zestien dagen weer 'thuis' zijn. Veel bagage had Scarrott dus niet nodig, maar om de ene of de andere reden waren dat knopen die hij de dagen voor de trip maar niet kon doorhakken.

"Ik bleef maar twijfelen of ik moest meereizen of de boot missen. In mijn 29 jaar op zee heb ik dat gevoel nooit gehad, behalve op de Titanic." Nochtans had hij de eerste reis van de werf naar Southampton al meegemaakt en mocht hij het hele schip op voorhand inspecteren. "Zonder twijfel was dit het beste schip dat ik ooit gezien had." Op 10 april trok Scarrott thuis dan toch de deur achter zich dicht. Hij kuste zijn zus en zei "vaarwel". Daarop vroeg ze hem waarom hij dat gezegd heeft en niet zijn gebruikelijk "tot binnenkort". Scarrott had het niet eens gemerkt.


Veel vrouwen verloren hun echtgenoot in de ramp.

Eva Hart was zeven jaar oud toen ze met haar ouders inscheepte. In de cabine zei haar moeder plots tegen haar vader dat ze niet zou slapen op dat schip. "En ze hield woord, want ze bleef iedere nacht op." Zoals bij veel gezinnen overleefde de vader de ramp niet.

Soms hield een slecht voorgevoel mensen ook echt van het schip. Meneer en mevrouw Edward W. Bill verbleven in een hotel in Londen en hadden de intentie om met de Titanic naar New York te reizen. Maar mevrouw Bill had het gevoel dat het slecht zou aflopen en ze besloten de oceaan over te steken met de 'Mauretania'. In New York aangekomen reageerde haar echtgenoot op het vreselijke nieuws over de Titanic: "Ik had onze kamers op de Titanic al uitgekozen en vertelde mijn vrouw dat geweldig zou zijn om de eerste trip van het beste schip ter wereld mee te maken. Maar mijn echtgenote was niet enthousiast en smeekte me om niet te gaan toen ik de tickets wilde gaan kopen bij White Star Line. Ze kon me niet uitleggen waarom, maar ze wou niet meereizen met de Titanic. Nooit eerder had ze bezwaar gehad tegen mijn reisplannen, maar nu hield ze voet bij stuk. Daarom besloot ik met tegenzin haar wens in te willigen."




Met meer dan 2.200 passagiers aan boord begon de Titanic na een tussenstop in Queenstown aan zijn eerste en enige reis. Veel gezinnen zouden enkele dagen later verscheurd worden

Nog een voorbeeld van hoe het noodlot sommige zielen al dan niet goed gezind was, horen we van John Podesta. Hij ging aan de slag in de stookruimte van het schip en trok de uren voor het vertrek met andere bemanningsleden naar de lokale pubs. Enkele minuten voor 12 uur, vlak voor het vertrek van de Titanic, snelden ze naar het schip. "Ik ging samen met een vriend en drie broers genaamd Slade. Aan de overweg zagen we een trein naderen en de broers riepen ons toe even te wachten. Wij deden dat niet en bereikten de boot net op tijd. Toen de Slades de kade bereikten, was de brug al opgehaald. Zij hadden de Titanic gemist."

De Slades behoorden zo tot het dertigtal mensen dat getekend had voor de Titanic, maar nooit kwam opdagen. Achteraf bleek dat hun leven te hebben gered. Met meer dan 2.200 passagiers aan boord begon de Titanic na een tussenstop in Queenstown aan zijn eerste en enige reis. Veel gezinnen zouden enkele dagen later verscheurd worden. We laten de overlevenden de komende dagen getuigen over de noodlottige nacht.


Bron: HLN.

[Tammy]

DEEL 3: Vrouwen en kinderen eerst.




De ramp met de Titanic rukte veel gezinnen uit elkaar. Vrouwen en kinderen moesten zoals het hoort eerst gered worden. Dat geld geen garantie was om de ramp te overleven, bewijst het feit dat de rijkste man aan boord van de Titanic samen met het schip verging. John Jacob Astor IV, bekend van het Waldorf-Astoria Hotel, geloofde aanvankelijk niet dat de Titanic zou zinken. Toch bracht hij zijn zwangere echtgenote meteen naar een reddingssloep. Zelf mocht hij de sloep niet betreden. Veel passagiers getuigden in brieven aan familie over de aanwezigheid van de rijke zakenman. Op 22 april werd zijn lichaam teruggevonden. Volgens sommige getuigen was het lichaam zwaar verminkt en zou hij onder een schoorsteen beland zijn, maar dat verhaal werd nooit bevestigd. In de zomer van 1912 werd zijn zoontje John Jacob Astor VI geboren.

Mensen met verschillende achtergronden deelden het lot van Astor. De 15-jarige Edith Brown verloor haar zus en haar vader in de ramp. Het gezin uit Zuid-Afrika had plannen om een hotel te openen in Seattle. Tijdens de reis schreven ze een postkaartje om het thuisfront te laten weten dat de trip goed verliep. Edith had de kaart nog steeds in de zak van haar jas toen ze in reddingsboot nummer 14 geholpen werd. Ze zag haar vader voor het laatst toen hij op het dek toekeek met in zijn ene hand een sigaar en brandy in zijn andere. Het postkaartje bereikte uiteindelijk de familie in Johannesburg, omdat Edith het zelf ging overhandigen.

Voor veel familieleden van slachtoffers waren postkaarten het laatste aandenken aan hun geliefden. Stephen Curnow Jenkins was aanvankelijk van plan om met een ander schip naar de Verenigde Staten te reizen, maar de kolenstaking dwong hem aan boord te gaan van de Titanic. Hij was er echter niet gerust in en liet zijn dierbaarste bezittingen, zoals een horloge, achter bij zijn ouders. Hij had een kaartje verzonden in Southampton, Cherbourg en Queenstown. Dat waren de drie plaatsen waar de Titanic halt hield. "Ik ben nog niet ziek geweest. Het is een mooi schip om op te varen. De volgende keer schrijf ik jullie vanuit New York. Jullie liefdevolle zoon Stephen", stond er op het laatste kaartje. Stephen overleed enkele dagen later.




Over de oorzaak van de ramp en de bemanning van het schip is al veel geschreven. Kapitein Edward Smith was geen onbekende toen hij het bevel over de Titanic kreeg. Hij had bijvoorbeeld al een verleden aan boord van de Olympic, het eerste schip uit de supervloot van White Star Line. Hoe Smith precies om het leven kwam is niet geweten. Sommige verhalen vertellen dat hij zich opsloot in zijn cabine nadat het schip de ijsberg geraakt had. Andere geruchten stellen dat hij tot de laatste minuut actief was aan de radio. En nog een andere getuige gelooft dat hij de kapitein in zee zag springen, enkele minuten voor de Titanic definitief naar de diepte begon te zakken. Smith was mogelijk aan zijn laatste grote reis als kapitein bezig, al zou de maatschappij hem willen houden hebben tot de opvolger van de Titanic gebouwd was. Zijn familie bleef in de decennia nadien niet van rampspoed gespaard. Zijn weduwe verongelukte onder een taxi, zijn kleinzoon stierf als piloot tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn kleindochter overleed aan de gevolgen van polio.

Robert Hichens stond aan het roer toen de Titanic de ijsberg raakte. Hij herinnert zich dat eerste officier Murdoch de telefoon opnam en de melding kreeg dat er een ijsberg in zicht was. "Zijn hand lag op de hendel om de motoren stil te leggen, toen de klap er kwam. Hij legde vervolgens de motoren stil en sloot de waterdichte deuren." Hichens getuigde dat de kapitein meteen kwam kijken en het bevel gaf de deuren te sluiten. Toen bleek dat dit al gebeurd was, zond hij iemand om de schade op te meten. "Hij keerde echter nooit terug en was waarschijnlijk de eerste man die het leven liet op de Titanic." In de daaropvolgende minuten werden noodsignalen uitgestuurd en vuurpijlen afgevuurd. Naast kapitein Smith overleefden hoogste officier Wilde en eerste officier Murdoch de ramp ook niet.

Volgens bemanningslid Samuel Hemming duurde het niet lang voor de ernst van de situatie duidelijk werd. Thomas Andrews, die bij het bedrijf werkte dat de Titanic ontworpen had, liet al kort na de botsing verstaan dat de Titanic gedoemd was te zinken. De bootsman kwam hem het onheilspellende bericht melden. "Maak dat jullie wegkomen, jongens. Jullie hebben nog een half uur te leven", zei hij. "Dit bericht komt van Mr. Andrews. Hou het voor jullie zelf en vertel het niet verder."

"De kapitein was tot 22 uur zijn gasten aan het vermaken", getuigt Charles Emil Henry Stengel. "Maar neem het van mij aan dat hij niet aan het drinken was. Hij rookte sigaren, maar hij dronk geen alcohol. Ik had nog niet veel geslapen toen ik in het midden van een nachtmerrie gewekt werd door een schok. Ik ging voor alle zekerheid kijken op het dek, maar daar waren maar enkele mensen aanwezig en niemand leek zich zorgen te maken. Pas toen ik de uitdrukking op het gezicht van de kapitein zag, begon ik onraad te ruiken. Als ik hem niet gezien had, zou ik niets vermoed hebben. Maar toen wist ik dat we in gevaar waren."




In derde klasse sloeg de paniek snel toe. Bertha Mulvihill was op weg naar haar verloofde en lag in bed op het ogenblik van de klap. In de gang waren passagiers door elkaar aan het lopen en hevig aan het schreeuwen. Een zeeman vertelde haar wat er aan de hand was: "Geen reden tot paniek, klein meisje, we hebben een ijsberg geraakt." Vervolgens begon ze zelf ook te roepen, waarop hij haar bij de arm pakte en meesleurde. Op het dek zag ze Italiaanse mannen vechten voor een plaats in de reddingssloepen. "Kapitein Smith verscheen met een pistool in zijn hand. Hij gaf het bevel vrouwen en kinderen eerst te redden en iedere man die het toch probeerde neer te schieten. Zijn woorden deerden de jongens niet, maar de moedige kapitein hield de wacht en liet geen enkele man voor de vrouwen aan boord van de sloepen." Mulvihill werd door de zeeman naar de laatste twee sloepen gebracht.

Op dat ogenblik waren de meeste vrouwen al van boord gegaan. Ze herinnert zich een gezin met zes kinderen. De moeder en de kinderen mochten in de sloep, maar de vader mocht niet mee. Ze huilde en smeekte: "Laat mijn man alstublieft meegaan. Ik kan niet leven als hij niet meer thuis zou komen. Zonder hem is er niemand die geld kan verdienen voor deze kleine kinderen." Haar smeekbede haalde niets uit. "De vrouw besloot bij haar echtgenoot te blijven. Ik zag hoe ze haar man en haar kinderen vastgreep, terwijl onze sloep te water gelaten werd. Nadien heb ik niets meer van haar vernomen. Het hele gezin zonk mee met de Titanic."

Bron: HLN.

[Tammy]

DEEL 4: Ongeloof en twijfel.




Omstreeks 23u40 botste de Titanic aan hoge snelheid tegen een ijsberg. Het schip was bestand tegen enige schade en de waterdichte deuren moesten redding brengen. Maar deze ijsberg had te veel schade aangericht en het pompsysteem kon de ondergang van de Titanic alleen maar uitstellen. Het schip zou zinken, maar het duurde even voor de ernst van de situatie bij de passagiers doordrong. Ze kregen de opdracht hun reddingsvest aan te trekken en zich naar het dek te begeven. De 'Carpathia' had intussen koers gezet naar de Titanic, maar tegen dan zou het beschadigde schip al lang gezonken zijn. Zo werd het grootste mankement van 's werelds beste schip duidelijk: er was slechts ruimte voor 1.178 mensen aan boord van de 20 reddingssloepen, terwijl de Titanic 2.228 passagiers vervoerde.



Tot overmaat van ramp waren de eerste sloepen nauwelijks voor de helft gevuld toen ze te water werden gelaten. Ongeveer een uur na de impact was boot nummer 7 als eerste klaar om de Titanic te verlaten. Slechts 28 passagiers hadden plaats genomen in de sloep, terwijl er ruimte was voor 65 zielen. De inzittenden dachten toen wellicht nog dat ze even later gewoon zouden terugkeren en dat dit allemaal uit voorzorg gebeurde. Aan boord waren drie pas getrouwde koppeltjes, zoals Dickinson en Helen Bishop. Helen getuigde later dat nog een vijftigtal mensen op het dek stond toe te kijken, toen hun boot vertrok. Ze wilden liever niet instappen. Onder hen ook het rijke Astor-koppel.

"Mevrouw Astor wou niet meegaan en zei dat we allemaal gek waren, omdat de Titanic niet kon zinken. Aangezien onze kamers naast elkaar lagen, hadden we te doen gehad met de Astors en ik wou liever niet zonder hen vertrekken. Maar ergens besefte ik ook wel dat de kans klein was dat we in die kleine bootjes zouden worden opgepikt." Gelukkig voor de Bishops gebeurde dat wel, terwijl de zwangere mevrouw Astor die nacht haar echtgenoot zou verliezen. Op afstand kon Helen vaststellen dat een deel van de Titanic al onder water verdwenen was. Pas vijf uur later kon ze aan boord gaan van de Carpathia. "Ze deden daar alles om het ons comfortabel te maken. Ze deelden alles met ons en hun kapitein was in niets te vergelijken met kapitein Smith van de Titanic. Hij verscheen nooit tijdens het diner en was altijd maar aan het werk."




Hoe dan ook had de eerste reddingsboot nog meer passagiers kunnen vervoeren, maar twijfel werd veel mensen fataal. William Thompson Sloper had het geluk dat een actrice hem mee in de boot sleurde. Dorothy Gibson was in paniek en werd door Sloper naar de reddingssloep geholpen. Ze liet zijn arm echter niet los en zei dat ze niet zonder hem wou vertrekken. Daarom besloot hij naast haar plaats te nemen, een beslissing die zijn leven zou redden. Later verspreidde een Amerikaanse krant het verhaal dat de makelaar vrouwenkleren had aangetrokken om mee te mogen, een gerucht dat hij 43 jaar lang heeft moeten ontkennen. Sloper getuigde dat kort voor het vertrek van de sloep zelfs nog geroepen werd of er nog iemand mee wou. Niemand reageerde.

Vanuit de sloep konden passagiers zien wat er aan de hand was. John Snyder kon eerst niet veel verkeerd zien, de Titanic hing vooraan alleen een klein beetje scheef. "We konden het nog altijd niet geloven dat de Titanic echt zou zinken", verklaarde hij. Hem viel op dat er een paar zware explosies op het schip waren toen het water de stookruimte binnenstroomde. Veel passagiers hingen aan de railing van het schip, anderen sprongen in het water. "Ik denk dat veel mensen niet verdronken, maar door deze ontploffingen gedood werden", aldus Snyder. "Tot een uur na de explosies zagen we mensen in het water zwemmen of op hun reddingsvest drijven. We hoorden hen kreunen en om hulp roepen, maar we keerden niet terug. Dan zouden ze onze boot omver getrokken hebben en zouden we allemaal om het leven gekomen zijn. Verschillende mensen wisten wel tot aan onze boot te drijven en hen pikten we op."


Het verhaal van de tweede reddingssloep, boot nummer 5, was nauwelijks anders. Derde officier Herbert Pitman stond aan de leiding van de sloep en liet aanvankelijk zowel mannen als vrouwen toe. White Star Line-baas John Ismay en kapitein Smith gaven hem uiteindelijk de opdracht vrouwen en kinderen voorrang te geven. Dat het niet altijd even rustig verliep mocht Annie Stengel aan den lijve ondervinden. Toen de officier riep dat de boot volzet was, zette haar echtgenoot (die de ramp overleefde) beleefd een stap opzij. Terwijl de sloep begon te zakken, sprongen plots vier mannen aan boord, waardoor ze het leven van iedereen in de boot op het spel zetten. Stengel en een kind naast haar werden geraakt. De vrouw verloor even het bewustzijn en hield twee gebroken ribben aan het voorval over.

Maar de meeste passagiers van de eerste reddingssloepen verklaarden dat het allemaal rustig verliep. Max Frohlicher-Stehli was één van een tiental mannen die hun echtgenotes in de boot hadden geholpen. Toen bleek dat er geen vrouwen meer in de wachtrij stonden, kregen ze de uitnodiging om mee aan boord te gaan. Het lot was ook Edward Kimball goed gezind. Hij bracht zijn echtgenote naar de reddingssloep en hielp haar mee aan boord, hoewel ze zonder hem weigerde te vertrekken. Nadien assisteerde hij de bemanning ook nog bij het aan boord brengen van andere vrouwen, waaronder twee stewardessen. Vervolgens keek hij vanaf het dek toe hoe de boot met zijn vrouw te water werd gelaten. "De boot was een tweetal meter gezakt, toen de officier me toeriep dat er nog plaats was en dat ik me moest haasten." Een beloning voor bewezen diensten.


Het principe dat vrouwen en kinderen voorrang moesten krijgen, rukte echter toch heel veel gezinnen uit elkaar. Mevrouw Lucian Smith was passagier van de vierde reddingssloep. Haar echtgenoot mocht niet mee aan boord en dus trok ze naar de kapitein, die met een megafoon bevelen stond uit te delen. "Ik vertelde hem dat ik alleen was en dat ik mijn echtgenoot wou meenemen, maar de kapitein negeerde me en schreeuwde door zijn megafoon dat vrouwen en kinderen eerst aan de beurt moesten komen." Daarop excuseerde haar echtgenoot zich bij de kapitein: "Ik zorg wel dat ze in een boot geraakt", beloofde hij. De kapitein reageerde dit keer wel: "Ik had nooit verwacht dat ik u zou moeten vragen om mij te gehoorzamen, maar in dit geval moet het echt. Het is alleen maar een kwestie van eerbied om vrouwen en kinderen eerst te helpen. Deze boot is goed uitgerust en iedereen zal gered worden.

" Mevrouw Smith vroeg hem nog één keer of hij eerlijk de waarheid sprak en toen ze bevestiging kreeg, ging ze gewillig zonder haar echtgenoot aan boord van de sloep. Op het ogenblik dat de Titanic zonk, dacht ze nog even aan de kapitein, die zonder twijfel aan boord van zijn schip was gebleven. "Ik dacht dat het geschreeuw afkomstig was van zeemannen die zich overslapen hadden. Geen enkel moment kwam het in me op dat mijn echtgenoot en mijn vrienden erbij waren."



Kort daarop gingen de lichten uit en verdween de Titanic voorgoed onder water. Het geschreeuw duurde nog even voort. Pas later werd de omvang van de ramp duidelijk: zo'n 1.500 passagiers kwamen die nacht om het leven.


Bron: HLN.

[Tammy]

DEEL 5: Nearer my God to Thee.




Naarmate de reddingsboten steeds sneller te water gelaten werden, begonnen de resterende passagiers aan boord van de Titanic te beseffen dat de situatie uitzichtloos was. In tegenstelling tot bij de eerste boten was het vertrek van de laatste boten chaotisch. Het was bovendien een race tegen de klok om de sloepen klaar te maken voor het schip zou zinken. Omstreeks 1u40 was nog een sloep klaar om te vertrekken, toen White Star Line-eigenaar Bruce Ismay samen met de rijke Amerikaan Billy Carter aan boord wist te glippen.

Nadien verklaarde Ismay dat er geen vrouwen en kinderen meer in de buurt waren, maar de man kreeg zware kritiek omdat hij zijn eigen hachje redde, terwijl zo veel mensen om het leven kwamen. Bovendien groeiden de geruchten dat Ismay de oversteek met zijn schip in een recordtempo wou maken en waarschuwingen van kapitein Smith over ijsbergen in de wind sloeg. Hij was dan ook de ideale boeman voor de Amerikaanse pers en werd omgedoopt tot 'Brute' Ismay. Hoewel hij door de rechtbank werd vrijgepleit, was Ismay na de Titanic-ramp een gebroken man. Hij nam in 1913 ontslag bij White Star Line en trok zich terug in Ierland. Hij stierf in 1937 na een beroerte.



Ook in de laatste sloepen werd geprobeerd vrouwen en kinderen voorrang te geven. Hugh Woolner getuigde dat hij assisteerde om een groep mannen uit één van de laatste sloepen te halen. Hoofdofficier Murdoch had al met zijn pistool in de lucht geschoten om hen af te schrikken, want er stond een groep vrouwen klaar om in te stappen. Woolner hielp om de mannen aan handen en voeten uit de sloep te sleuren, zodat de vrouwelijke passagiers konden instappen. Als er dan toch een man aan boord geraakte, had die een goede reden nodig. Amy Stanley was op weg naar de Verenigde Staten om er als kindermeid te werken.

"Een man probeerde aan boord te komen met een baby in zijn armen die hij als excuus gebruikte. Het kind had het niet overleefd, als ik er niet voor gezorgd had." Stanley was de sterkste vrouw in haar sloep en probeerde iedereen op te beuren. Op de Carpathia, het schip dat de overlevenden van de Titanic uren later oppikte, was ze echter wel de eerste die mentaal brak. "Wat ik aan boord zag was verschrikkelijk, al die huilende vrouwen. Amper zes vrouwen konden zeggen dat ze niemand verloren waren. De Titanic heeft heel veel weduwen gemaakt."




Eens op zee pikten veel boten nog drenkelingen op, vaak waren deze mensen zodanig in paniek dat ze niets zinnigs meer konden zeggen. Om 2u05 werd de laatste reddingsboot op het water gedropt. Luitenant Bjornstrom-Steffanson was nog geen honderd meter weggevaren toen de Titanic definitief onder water begon te zakken. "We zagen de mensen op het dek op en neer gaan. Het was de meest verschrikkelijke schreeuw die ik ooit gehoord heb. Plots ging het allemaal zo verschrikkelijk snel. Daarna werd het stil, we bibberden en de vrouwen aan boord werden hysterisch. Sommigen probeerden overboord te springen en we moesten vechten in dat wankele bootje om hen tegen te houden tot ze gekalmeerd waren."

Twee reddingsboten werden te laat losgemaakt en gleden van het zinkende schip het water in. Eén van de boten lag ondersteboven en vormde zo een welgekomen reddingsboei voor enkele tientallen drenkelingen. Al was het vechten om een plaatsje op de sloep te bemachtigen. Archibald Gracie had niet meer gedacht dat hij de ramp zou overleven. Toen de Titanic zonk, werd hij immers mee onder het wateroppervlak gezogen. "In gedachten nam ik van iedereen thuis afscheid. Ik had het bijzonder moeilijk om mijn adem in te houden, maar ik wist dat ik meteen zou stikken wanneer ik opgaf. Met al mijn macht probeerde ik naar boven te zwemmen van zodra ik onder water gesleurd werd. Uiteindelijk kon ik weer lucht inademen. Er was niets meer rondom mij behalve de oceaan, ijs en brokstukken. Overal hoorde ik mannen en vrouwen met de dood vechten." Gracie bereikte uiteindelijk de omgekeerde reddingsboot en wist zich vast te klampen tot er hulp kwam.



De aankomst in New York was hartverscheurend. Sommige vrouwen dachten hun echtgenoot alsnog terug te zien, omdat hij misschien door een ander schip kon zijn opgepikt. Nu drong de harde realiteit tot hen door. In de pers verscheen een mengelmoes van heldhaftige en trieste verhalen. Een geredde vrouw ruilde het rampschip enkele dagen later voor het huwelijksbootje. Ze reisde met de Titanic vanuit Engeland om met haar Amerikaanse vriend te trouwen. In Southampton stortte de wereld van een andere vrouw in elkaar.

Mevrouw Barrett had de naam van haar man op de lijst met overlevenden zien staan, maar later kreeg ze het bericht dat de overlevende een naamgenoot was en het om een spijtig misverstand ging. Nog een opvallend verhaal was dat van mevrouw Futruelle. Zij verklaarde liefst vijf keer door haar echtgenoot in een boot te zijn gezet. Telkens sprong ze er al huilend uit, omdat ze liever met hem wou sterven. Pas toen ze de geruststelling kreeg dat hij het ook zou overleven, bleef ze in de sloep zitten. Helaas werd hij één van de vele slachtoffers.

Voor passagiers van de Olympic, het zusterschip van de Titanic, was het schrikken toen ze het vasteland bereikten. Ze hadden aan boord wel geruchten gehoord over het zinken van de Titanic, maar pas na aankomst konden ze in kranten het relaas van 's werelds grootste schip lezen. De kapitein van de Olympic had wel meteen koers gezet naar de Titanic toen hij het onheilsbericht kreeg. Maar met meer dan 800 kilometer tussen beide schepen kon de Olympic het nooit op tijd halen. Volgens getuigenissen werd alles uit de kast gehaald en heeft het schip nooit zo snel gevaren als toen. Even kregen ze het bericht dat iedereen aan boord van de Titanic gered was, maar op een kleine 200 kilometer van zijn zusterschip kreeg de Olympic een nieuwe melding: de Titanic is gezonken, ongeveer 705 zielen gered.


Na de ramp met de Titanic zijn natuurlijk veel legenden, al dan niet waar gebeurd, ontstaan. Het is niet duidelijk hoe de kapitein precies om het leven is gekomen, maar ook over hoofdofficier Murdoch bestaan twijfels. Sommige getuigen stellen dat hij de schuld van de botsing op zich nam en zich kort voor het zinken door het hoofd heeft geschoten. Andere getuigen hebben hem nog zien helpen om de laatste reddingsboten te water te laten. De bekende film van James Cameron deed de geruchten over zelfmoord toenemen en de thuisstad van Murdoch eiste verontschuldigingen. Een andere legende is dat van het beroemde orkest dat op het zinkende schip de hymne 'Nearer my God to Thee' zou gespeeld hebben (fragment onderaan).

Van het exacte aantal slachtoffers bestaan verschillende cijfers, maar de tabel hieronder vormt een goede benadering. Zoals verwacht zijn aanzienlijk meer mensen uit eerste klasse dan uit tweede en derde klasse gered. Onder de overlevenden zijn vrouwen ook logischerwijs in de meerderheid. Bijna 70 procent van de mensen aan boord van de Titanic lieten het leven.

Gered

Overleden

% overleden



Eerste klasse

199

130

39,5%



Tweede klasse

119

153

56,2%



Derde klasse

174

536

75,5%



Bemanning

212

685

76,4%

Tot slot nog enkele korte verhalen over overlevenden en slachtoffers van de ramp:

• Scheepsbouwer Thomas Andrews werd voor het laatste gezien in het rooksalon van het schip. Hij staarde naar de muur en zijn uitgetrokken reddingsvest. Hij was 39 jaar.

• John Jacob Astor had een fortuin van naar schatting 87 miljoen dollar. Hij hielp zijn vrouw in een reddingsboot en stierf samen met zijn hond Kitty. Enkele maanden later beviel zijn echtgenote van een zoon die naar hem genoemd werd.

• Een bevriend pasgetrouwd koppel van de Astors, Dickinson en Helen Bischop, overleefde de ramp wel, maar het geluk lachte hen nooit meer toe. Helen was zwanger aan boord van de Titanic en kreeg een kind dat na twee dagen stierf. Later had Helen een auto-ongeluk waarvan ze nooit meer herstelde. In 1916 gingen ze uit elkaar, Helen stierf kort daarop.

• Margaret Brown werd beroemd voor haar heldhaftige optreden tijdens de reddingsoperatie. Nadien genoot ze bekendheid als activiste en dankzij een succesvolle film kreeg ze de bijnaam 'de onzinkbare Molly Brown'.

• Actrice Dorothy Gibson overleefde in één van de reddingssloepen. Ze zou uiteindelijk zelf een rol spelen in de allereerste film over de Titanic, die amper een maand na het drama verscheen. De film was een succes, maar kort daarop gaf Gibson haar acteercarrière op.

• Robert Hichens stond aan het roer van de Titanic toen die een ijsberg raakte. In de reddingssloep kreeg hij het aan de stok met 'Molly Brown'. Hij trok na de ramp naar Zuid-Afrika en kreeg bij zijn terugkeer naar Engeland in 1933 een celstraf van vijf jaar voor poging tot moord. Hij stierf in 1940.

• Charles Herbert Lightoller was één van de laatste bemanningsleden die de Titanic verliet. In 1940 slaagde hij erin om met een kleine boot 130 gevangen Franse en Britse soldaten te redden.

Honderd jaar na de ramp ligt het wrak van de Titanic nog steeds op de zeebodem. De plek is zelfs een toeristische attractie aan het worden. Zo is de Titanic misschien toch een onzinkbaar schip gebleken: de legende leeft een eeuw later meer dan ooit...

Bron: HLN.