Hoe de familie Erdogan een olietanker cadeau kreeg

[taigitu]

Hoe de familie Erdogan een olietanker cadeau kreeg

In 2008 kocht de familie Erdogan een olietanker van een scheepsmagnaat uit Azerbajdzjan.
Ze betaalden er niets voor, blijkt uit onderzoek van journalistennetwerk EIC,
waar NRC deel van uitmaakt.
26 mei 2017


De Agdash, een 150 meter lange olietanker Kenjonbro/Flickr

We weten dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan rijk is, maar hoe rijk, is onbekend. Critici vermoeden dat corruptie en steekpenningen hem tot nu toe enkele miljarden euro’s hebben opgeleverd, maar hiervoor ontbreekt het bewijs.

Onderzoek van het journalistennetwerk European Investigative Collaborations (EIC), waarvan NRC deel uitmaakt, geeft nu een zeldzaam inkijkje in de zakelijke belangen van de familie Erdogan, en hoe die haar positie gebruikt om zichzelf te verrijken. Dat inkijkje biedt geen zicht op miljarden, wel op vriendjespolitiek ter waarde van dertig miljoen euro. Het onderzoek is gebaseerd op gegevens uit het handelsregister in Malta en vertrouwelijke documenten in het bezit van EIC.

Via brievenbusbedrijven op het Britse Isle of Man en in Malta blijken de Erdogans in het geheim eigenaar te zijn van de Agdash, een 150 meter lange olietanker. Ze kochten het schip in 2008, toen Erdogan premier was en nog het imago van democratisch hervormer had. De verkoper was de Azerbajdzjaanse miljardair Mübariz Mansimov. Opmerkelijk genoeg betaalde de familie niets voor het schip.

Olie- en gashandelaar
Deze Mansimov is in het Westen vooral bekend als een vriend van Donald Trump. Toen in 2009 in Istanbul de Trump Towers werden geopend, een kantoor- en een woontoren van 37 en 39 verdiepingen, was Mansimov de eerste klant. Hij kocht acht appartementen, inclusief het penthouse. Afgelopen januari was hij aanwezig bij Trumps inauguratie.

Mansimov werd geboren in de Azerbajdzjaanse hoofdstad Baku, diende in het Sovjetleger en begon na een loopbaan bij een staatsscheepvaartconcern zijn eigen vrachtbedrijf. De rest van zijn vermogen komt voor een groot deel uit de handel in olie in gas. Tegenwoordig heeft hij bijna honderd schepen en beheert hij ongeveer tweederde van het olietransport in de regio rond de Zwarte Zee.

In de loop der jaren heeft Mansimov behalve met Trump ook een innige relatie opgebouwd met de familie Erdogan. Sinds 2006 is hij Turks staatsburger, naar eigen zeggen op verzoek van Erdogan. Ook draagt hij sindsdien een Turkse naam, Mübariz Gurbanoglu.

In de jaren erna gaat hij samen met de familie Edogan in zaken. In 2007 laat Mansimov de Agdash bouwen en een jaar later verkoopt hij die aan Bumerz Limited, een brievenbusfirma op het Britse Isle of Man. De naam Bumerz is samengesteld uit de voornamen van de eigenaren: Burak Erdogan, Mustafa Erdogan en Ziya Ilgen, respectievelijk de zoon, broer en zwager van de Turkse president, toen nog premier.

De man die hen verbindt, de tegenwoordige president zelf, heeft formeel geen rol in dit verhaal. In Turkije wordt aangenomen dat zijn zwager Ziya Ilgen zijn zakelijke belangen beheert.

Bumerz koopt het schip van Mansimov, maar betaalt er uiteindelijk niets voor. Het geld wordt bijeengebracht door een jeugdvriend van Erdogan en vooral door Mansimov zelf, doordat hij de banklening aflost die voor het schip was aangegaan. (zie inzet).

Zo werd de Agdash een cadeautje aan de Erdogans.
Er is geen bewijs van een rechtstreekse wederdienst aan Mansimov. Wel zijn er aanwijzingen dat hij na dit royale gebaar in de gunst van de Turkse regering kwam en zijn activiteiten in het land aanzienlijk uitbreidde. In het Turkije van nu is Mansimov een zakelijke omnivoor, met belangen in energie, gezondheidszorg, vastgoed, toerisme, luchtvaart en luxe auto’s.

Hij kreeg bijvoorbeeld de opdracht toegewezen voor de ontwikkeling van een luxe jachthaven in Bodrum, aan de Middellandse Zee. Deze haven staat bekend als ‘de miljardairsclub’, vanwege zijn aantrekkingskracht op beroemdheden als prins Charles en Bill Gates.

En in 2008 werd hij aandeelhouder van Tekfen, een Turks bouwbedrijf dat betrokken is bij de aanleg van gaspijpleidingen rond de Zwarte Zee. Een van de projecten is bijna een half miljard euro waard.

Betrokkenheid verborgen houden
De Erdogans doen er alles aan om hun betrokkenheid bij de Agdash verborgen te houden. In 2011 droegen ze hun aandelen in Bumerz over aan de jeugdvriend die er eerder al in investeerde. Dit is de Turkse zakenman Sitki Ayan. Ook diens zoon werd aandeelhouder. Maar documenten in het bezit van EIC tonen aan dat Erdogans zwager Ziya Ilgen nog altijd optreedt als de eigenaar.

De Ayans zijn in Turkije vooral bekend wegens hun betrokkenheid bij een politiek schandaal in Turkije. In 2014 lekten er bandopnames uit van een gesprek tussen Erdogan en zijn jongste zoon Bilal, waarin de twee zouden spreken over steekpenningen van de Ayans in ruil voor overheidsopdrachten.

Momenteel ligt de Agdash voor anker in het Britse Ellesmere Port. Mansimov huurt het schip nog altijd, voor ruim een miljoen euro per jaar. Als dit contract in 2020 afloopt, heeft hij de Erdogans in twaalf jaar tijd ruim 24 miljoen euro betaald. Inclusief de 6 miljoen die Ayan bijdroeg komen de verdiensten van de familie op ruim 30 miljoen euro.

Dit artikel is gebaseerd op onderzoek van Craig Shaw van de Oosteuropese website The Black Sea, die deel uitmaakt van het journalistieke platform EIC. Geen van de in het artikel genoemde personen heeft gereageerd op vragen van EIC.

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/05/26/ho ... 0-a1560557