Tycho's Supernova waarschijnlijk gevolg van botsende witte d

[univers]

Tycho's Supernova waarschijnlijk gevolg van botsende witte dwergen

De sterexplosie die in 1572 werd waargenomen door de Deense astronoom Tycho Brahe ontstond vermoedelijk doordat twee witte dwergsterren met elkaar botsten en versmolten. Dat blijkt uit nieuwe metingen aan de uitdijende gasschil die bij de supernova-explosie de ruimte in werd geblazen. Supernova's zoals die door Tycho werden opgetekend zijn het resultaat van de catastrofale detonatie van een hete, compacte ster (een witte dwerg) die aan overgewicht lijdt: als hij meer dan 40 procent zwaarder is dan de zon, ontploft hij. Hoe dat overgewicht ontstaat, is echter niet duidelijk. Er zijn twee theorieën: de witte dwerg kan materiaal opzuigen van een begeleidende ster, en daardoor langzaam maar zeker steeds zwaarder worden. Of hij kan een baan beschrijven rond een andere witte dwerg; na verloop van tijd spiralen de twee sterren dan naar elkaar toe en zullen ze met elkaar in botsing komen. In het eerste geval verwacht je dat het hete gas dat door de witte dwerg wordt opgezogen gedurende lange tijd ultraviolette straling en röntgenstraling uitzendt. In de wijde omgeving van de ster, zeker tot 300 lichtjaar afstand, zou die energierijke straling al het omringende gas moeten ioniseren - de gasatomen krijgen een elektrische lading. Bij Tycho's Supernova is dat echter niet waargenomen. Nieuwe metingen, gepubliceerd in Nature Astronomy, laten zien dat het overblijfsel van de sterexplosie aan het uitdijen is in een omringende, ijle wolk van neutraal gas. Dat zou je niet verwachten als er gedurende lange tijd materiaal was opgezogen van een begeleider. De astronomen (uit Australië, de Verenigde Staten en Duitsland) trekken dan ook de voorzichtige conclusie dat de sterexplosie vermoedelijk het gevolg was van een kort durend, plotseling proces, zoals de botsing en versmelting van twee witte dwergen. (GS)


Röntgenfoto van het uitdijende overblijfsel van Tycho's Supernova uit 1572. (NASA/CXC/Rutgers/K.Eriksen et al./DSS)

http://www.mpa-garching.mpg.de/478767/news20170925