Verre komeet doet zijn winterjas uit

[univers]

Met de Hubble-ruimtetelescoop is een komeet waargenomen die op een afstand van 2,4 miljard kilometer – voorbij de baan van Saturnus dus – al activiteit vertoont. De geringe opwarming door de verre zon was voor het ijzige hemellichaampje blijkbaar al voldoende om zich in een ruim 1 miljoen grote stofwolk of coma te hullen. Dat is nog nooit waargenomen bij een komeet die zich voor het eerst in het centrale deel van het zonnestelsel begeeft. De komeet, die de aanduiding C/2017 K2 (PANSTARRS) heeft gekregen, is miljoenen jaren geleden vertrokken uit het buitengebied van ons zonnestelsel, de zogeheten Oortwolk. Van huis uit had hij een temperatuur van ruwweg –260 °C. Volgens wetenschappers David Jewitt van de universiteit van Californië in Los Angeles kan de huidige activiteit van de komeet dus nooit het gevolg zijn van de verdamping van waterijs. Jewitt denkt dat de oorzaak ligt bij de sublimatie – het van ijs rechtstreeks in damp overgaan – van zeer vluchtige gassen zoals zuurstof, stikstof, koolstofdioxide en koolstofmonoxide. Bij hun ontsnapping uit de komeet komen ook stofdeeltjes vrij en dat zou tot de vroege vorming van de coma hebben geleid. Deze sublimatie zou zich overigens beperken tot het buitenste laagje van de komeet, die als het ware zijn winterjas uitdoet. De meeste kometen worden pas ontdekt wanneer ze al een stuk dichter bij de zon zijn, en dan zijn die vluchtige gassen allang verdwenen. Dat zou verklaren waarom ‘K2’ de eerste komeet is waarbij zo’n vroege coma is waargenomen. Hoewel de coma van de komeet pas in juni werd ontdekt, blijkt uit archiefbeelden van een andere telescoop dat de (toen nog niet opgemerkte) komeet al in 2013 actief was. Toen bevond hij zich nog tussen de banen van Uranus en Neptunus. K2 werd uiteindelijk pas in mei van dit jaar ontdekt met de Panoramic Survey Telescope and Rapid Response System (Pan-STARRS) op Hawaï – een telescoopsysteem dat autonoom naar nieuwe kometen, planetoïden en andere hemellichamen zoekt. Astronomen zullen de komeet nog geruime tijd kunnen volgen. Pas in 2022 bereikt hij zijn kleinste afstand tot de zon, die overigens nog net buiten de omloopbaan van Mars ligt. Naar verwachting zal K2 dan nog aanzienlijk actiever zijn dan nu. (EE)
http://hubblesite.org/news_release/news/2017-40