Vreemd gedrag van ster verraadt eenzaam zwart gat in grote sterrenhoop

That's one small step for a man, a giant leap for mankind, dat waren de woorden van Neill Armstrong toen hij zijn eerste stap op de maan zette. De ruimte en het universum interesseren ons allemaal, vind hier alles terug over ons zonnestelstel, de NASA, geplande ruimte missies en andere gebeurtenissen die ons allemaal aangaan.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
univers
Observer
Berichten: 33354
Lid geworden op: 27 jan 2013, 11:10

Vreemd gedrag van ster verraadt eenzaam zwart gat in grote sterrenhoop

Bericht door univers » 18 jan 2018, 08:20

Afbeelding
Deze artist’s impression toont hoe de ster en zijn zware, maar onzichtbare metgezel in het rijke hart van de bolvormige sterrenhoop eruit zouden kunnen zien.

Astronomen die het MUSE-instrument van ESO’s Very Large Telescope in Chili gebruiken, hebben in de bolvormige sterrenhoop NGC 3201 een ster ontdekt die zich heel vreemd gedraagt. Hij lijkt een omloopbaan te volgen om een onzichtbaar zwart gat dat ongeveer vier keer zoveel massa heeft als de zon. Het is het eerste inactieve zwarte gat van stellaire massa dat in een bolvormige sterrenhoop is aangetroffen en het eerste dat is ontdekt via rechtstreekse detectie van zijn zwaartekrachtsaantrekking. Deze ontdekking is van belang voor ons begrip van het ontstaan van deze sterrenhopen en zwarte gaten, en van de oorsprong van zwaartekrachtgolven.

Bolvormige sterrenhopen zijn enorme verzamelingen van tienduizenden sterren die om de meeste sterrenstelsels draaien. Ze bestaan al sinds de tijd dat de vorming van sterrenstelsels op gang kwam en behoren daarmee tot de oudst bekende stersystemen in het heelal. Momenteel zijn er meer dan 150 bekend die tot ons Melkwegstelsel behoren.

Eén specifieke bolvormige sterrenhoop, NGC 3201 in het zuidelijke sterrenbeeld Vela (Zeilen), is nu onderzocht met behulp van het MUSE instrument van ESO’s Very Large Telescope in Chili. Een internationaal team van astronomen heeft ontdekt dat een van de sterren [1] in NGC 3201 zich heel vreemd gedraagt: hij beweegt met een regelmaat van 167 dagen afwisselend naar ons toe en van ons vandaan met snelheden van enkele honderdduizenden kilometers per uur [2].

Hoofdonderzoeker Benjamin Giesers (Georg-August-Universität Göttingen, Duitsland) raakte geïntrigeerd door het gedrag van de ster: ‘Hij bewoog in een baan om iets dat volkomen onzichtbaar was, dat een massa had die meer dan vier keer zo groot was als die van de zon – dat kon alleen maar een zwart gat zijn! De eerste die in een bolvormige sterrenhoop is ontdekt door zijn zwaartekrachtsaantrekking rechtstreeks waar te nemen.’

De relatie tussen zwarte gaten en bolvormige sterrenhopen is even belangrijk als mysterieus. Vanwege hun grote massa’s en hoge leeftijden, wordt van deze sterrenhopen gedacht dat ze in de loop van hun lange bestaan een groot aantal zwarte gaten van stellaire massa’s hebben geproduceerd. Deze laatste komen voort uit de explosies van zware sterren [3] [4].

ESO’s MUSE-instrument biedt astronomen de unieke mogelijkheid om de bewegingen van duizenden verre sterren tegelijkertijd te meten. Op die manier heeft het team voor het eerst een inactief zwart gat in het hart van een bolvormige sterrenhoop kunnen detecteren – een zwart gat dat momenteel geen materie opslokt en niet wordt omringd door een schijf van gloeiend heet gas. Ze konden een schatting maken van de massa van het zwarte gat door de bewegingen te meten van een ster die in de greep van zijn enorme aantrekkingskracht is [5].

Uit zijn waargenomen eigenschappen blijkt dat de ster ongeveer 0,8 maal de massa van onze zon heeft. De massa van zijn mysterieuze begeleider is becijferd op ongeveer 4,36 zonsmassa, wat betekent dat het vrijwel zeker een zwart gat betreft [6].

Recente detecties van radio- en röntgenbronnen in bolvormige sterrenhopen, evenals de detectie in 2016 van zwaartekrachtgolven van twee samensmeltende stellaire zwarte gaten, wijzen erop dat deze relatief kleine zwarte gaten wellicht meer voorkomen in bolvormige sterrenhopen dan eerder werd gedacht.

Giesers concludeert: ‘Tot voor kort werd aangenomen dat bolvormige sterrenhopen binnen relatief korte tijd bijna al hun zwarte gaten zouden kwijtraken en dat systemen als deze niet eens zouden mogen bestaan! Maar dat is duidelijk niet het geval – onze ontdekking is de eerste rechtstreekse detectie van de zwaartekrachtseffecten van een zwart gat van stellaire massa in een bolhoop. Deze ontdekking geeft ons meer inzicht in de vorming van bolvormige sterrenhopen en de evolutie van zwarte gaten en dubbelsterren – van vitaal belang voor ons begrip van de herkomst van zwaartekrachtgolven.’

Afbeelding
Deze opname van de Hubble-ruimtetelescoop van NASA en ESA toont het centrale deel van de rijke bolvormige sterrenhoop NGC 3201 in het zuidelijke sterrenbeeld Vela (Zeilen).
Omcirkeld is een ster waarvan is vastgesteld dat deze om een zwart gat draait dat viermaal zoveel massa heeft als de zon.Credit:ESA/NASA





http://www.eso.org/public/netherlands/n ... 2/?lang=nl
Een mens is net een open boek, je moet het enkel kunnen lezen.

Plaats reactie