Bestond Eta Carinae oorspronkelijk uit drie sterren?

[univers]

Kleurenafbeelding gemaakt met de WFPC2-camera van de Hubble Space Telecope, die de haltervormige wolk van gas en stof rond de ster laat zien. Deze nevel bevat meer dan 10 keer de massa van onze Zon, die werd uitgeworpen door Eta Carinae in de 19e eeuw Grote Uitbarsting. Afbeelding tegoed: N. Smith (U. Arizona) en NASA.

Bij de laatste grote uitbarsting van de ster Eta Carinae, 170 jaar geleden, is materie met recordsnelheid de ruimte in geblazen. Tot die conclusie komt een team van astronomen onder leiding van Nathan Smith van de Universiteit van Arizona en Armin Rest van het Space Telescope Science Institute (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 2 augustus). Eta Carinae is de helderste ster – of beter gezegd: dubbelster – van onze Melkweg. Bij de uitbarsting die een van beide sterren halverwege de 19de eeuw onderging, kwam bijna net zoveel energie vrij als bij een supernova-explosie. Het mag gerust een wonder worden genoemd dat hij dit heeft doorstaan. De afgelopen zeven jaar heeft het team van Smith en Rest de omvang van de extreme uitbarsting bepaald door lichtecho’s van Eta Carinae te observeren. Lichtecho’s ontstaan wanneer het licht van een helder, kortstondig verschijnsel wordt weerkaatst door wolken van stof in de omgeving. Naarmate de afstand tussen de lichtbron en de stofwolken groter is, treedt zo’n lichtecho later op. In het geval van Eta Carinae betekent dit dat astronomen nu nog steeds weerkaatst licht van de grote uitbarsting kunnen waarnemen. Spectroscopische waarnemingen van de lichtecho’s laten zien dat Eta Carinae ongeveer 10 zonsmassa’s aan gas heeft weggeblazen met snelheden van 10.000 tot 20.000 kilometer per seconde. Zulke snelheden zijn tot nu toe alleen gemeten bij (supernova-)explosies waarbij sterren volledig verwoest werden. Volgens de astronomen is de kolossale omvang van de explosie en het feit dat er twee intacte sterren zijn overgebleven, eigenlijk alleen verklaarbaar als er nog een derde ster bij betrokken is geweest. Twee van de drie sterren zouden tot één monsterachtige ster zijn samengesmolten. Hoe dan ook zal Eta Carinae binnen niet al te lange tijd – hooguit over 500.000 jaar, maar misschien al veel eerder – alsnog het toneel zijn van een ‘echte’ supernova-explosie. Die klap zal de ster vrijwel zeker fataal worden. (EE)


Deze reeks afbeeldingen toont de opvatting van een kunstenaar over de zich uitbreidende explosiegolf van de uitbarsting van Eta Carinae in 1843. De eerste afbeelding toont de ster zoals deze misschien vóór de uitbarsting is verschenen, als een hete blauwe superreus ster omringd door een oudere schaal van gas die ongeveer 1.000 jaar geleden in een vorige uitbarsting werd uitgeworpen. Toen, in 1843, leed Eta Carinae zijn explosieve gigantische uitbarsting, die de bekende tweelobbige "Homunculus" -nevel creëerde, plus een snelle schokgolf die zich voor de Homunculus verspreidde. Nieuw bewijs voor dit snelle materiaal wordt hier vermeld. Naarmate de tijd voortschrijdt, breiden zowel de snellere schokgolf als de dichtere Homunculus-nevel zich uit en vullen het inwendige van de oude schaal. Uiteindelijk zien we dat de snellere golf begint met het inhalen en inhalen van delen van de oudere shell,Krediet: Gemini Observatory / AURA / NSF / Artwork door Lynette Cook.
Hoge resolutiebeelden zijn hier te vinden http://www.gemini.edu/es/eta-carinae-artwork

http://www.gemini.edu/node/21086