Meditatie: wat doet het echt met ons?

[taigitu]

Meditatie: wat doet het echt met ons?
Leonie Brummer - 26 april 2015



Mediteren
Hoe kunnen we aan de drukte van het dagelijkse leven ontsnappen? Veel mensen gaan mediteren in een poging stress te reduceren, te ontspannen en somberheid tegen te gaan. Maar wat doet meditatie nu echt met ons?

De essentie van meditatie is het leven in het nu. Gelukservaringen en diepe ontspanning worden pas ervaren als de aandacht wordt gericht op het hier en nu. Er wordt niet afgedwaald naar het verleden en de toekomst en er wordt geen oordeel geveld over huidige ervaringen. Het gevolg is minder stress, weerstand en spanningen. Er zijn verschillende soorten meditatie. Er bestaan Oosterse meditatietechnieken, waaronder visualisatie- en zen-meditatie. De moderne technieken omvatten onder meer lach- en mindfulness-meditatie.

Drie principes
Bij meditatie staan drie principes centraal. Te beginnen met het focussen op één ding (het meditatieobject), zodat de geest zich concentreert. Daarnaast moeten afdwalingen teruggebracht worden bij het meditatieobject en tot slot passeren alle gedachten een persoon zonder hem/haar te storen. Deze drie principes worden elke sessie toegepast en zijn een cyclisch proces.

Mediteren
En hoe voelt dat?
Ervaringsdeskundige Martina Jager vertelde over haar ervaring met meditatie: “Ik ben me volledig bewust van wat er is, zonder dat ik me hierdoor laat afleiden. Dit geeft ruimte in mijn geest en lichaam. Na het mediteren voel ik mij direct energieker en milder.” Daarnaast bleek ze van een afstand naar situaties te kunnen kijken en zich minder mee te laten slepen door instinctieve reacties. Dit maakte haar kalmer.

Steeds meer onderzoek
Sinds enkele jaren vormt meditatie een onderwerp in de wereld van hersenonderzoek. Er wordt steeds gerichter onderzocht welke effecten mediteren heeft op verschillende hersengebieden. Langzaam maar zeker komt er een duidelijker beeld van de hersengebieden die veranderingen ondergaan. Nieuwe technieken op het gebied van neuro-imaging (bijvoorbeeld scans) maken het mogelijk om te onderzoeken wat er in ons hoofd gebeurt. Wat verandert er na meditatie?

“Meditatie zorgt ervoor dat de buitenste laag (de cortex) van de hersengebieden dikker wordt”

De cortex
Meditatie zorgt ervoor dat de buitenste laag (de cortex) van de hersengebieden dikker wordt. Het gaat voornamelijk om hersengebieden waarbij zelfcontrole een rol speelt. Deze gebieden liggen in het voorhoofd. Deze voorhoofdsgebieden vormen samen de prefrontale cortex en spelen een belangrijke rol bij aandacht en bij de gevoeligheid en verwerking van sensorische input. Door het dikker worden van de cortex functioneren de gebieden beter.

Meer grijs
Uit onderzoek is gebleken dat meditatiebeoefenaars in diverse gebieden meer grijze stof hebben. De functie van de grijze stof is het verwerken van informatie en grijze stof bestaat onder meer uit de cellichamen van de zenuwcellen. Meditatiebeoefenaars hebben meer grijze stof in gebieden geassocieerd met emotieregulatie, zelfreflectie, leren, geheugenprocessen en het innemen van verschillende perspectieven. Zij presteerden significant beter tijdens een geheugentaak.


De hippocampus (links) en een zeepaardje (rechts). Afbeelding: via Wikimedia Commons.

Het zeepaardje
Na een aantal weken met meditatiesessies, nam de hippocampus (het zeepaardje, zie afbeelding) toe in volume bij zowel mannen als vrouwen. De hippocampus ligt aan de binnenzijde van de slaapkwabben en zowel in de linker- als rechterhersenhelft ligt er één. Door de kenmerkende vorm wordt de hippocampus ook wel het zeepaardje genoemd. De hippocampus speelt een belangrijke rol bij het onthouden en leren van nieuwe informatie, maar ook bij het reageren op stimuli en het reguleren van emoties. Onderzoek toonde ook aan dat beoefenaars van meditatie zich beter konden concentreren en beter nieuwe informatie konden onthouden.

Windingen en groeven
Onze hersenen liggen met diepe vouwen in ons hoofd. De buitenste laag kent groeven, die sulci (enkelvoud: sulcus) worden genoemd. De verhogingen worden gyri (enkelvoud: gyrus) genoemd. Ook hier is een verschil tussen niet-meditatiebeoefenaars en meditatiebeoefenaars. De mate van gyrificatie, de plooiing van de cortex, hangt samen met mediteren. Dit houdt in dat er meer gyrificatie is bij meditatiebeoefenaars. De exacte implicaties van deze samenhang zijn nog niet nader onderzocht.

“Recent onderzoek toont aan dat meditatie zorgt voor pijnreductie”

Pijn
Recent onderzoek toont aan dat meditatie zorgt voor pijnreductie. Meditatie wordt toegepast in programma’s voor chronische pijnpatiënten. Enkele hersengebieden, waaronder de thalamus, laten minder neurale activiteit zien als er wordt gemediteerd. De thalamus wordt gezien als een verbindingsstation waarin informatie van de zintuigen en ander hersengebieden naar de juiste gebieden wordt gestuurd. De thalamus speelt tevens een belangrijke rol bij emoties en aandacht en filtert welke informatie binnen en buiten het lichaam belangrijk is. De verminderde neurale activiteit wil daarom zeggen dat er minder pijn ervaren wordt. De onderzoekers concludeerden wel dat de mate van pijnreductie sterk afhankelijk is van het aantal jaren dat iemand mediteert en het type meditatie.

Hoewel meditatie een duidelijke verandering laat zien in verschillende hersengebieden, is meer onderzoek nodig om de onderliggende mechanismen in kaart te brengen. Dit betekent dat er een aantal interessante onderzoeken verwacht kunnen worden.

http://www.scientias.nl/meditatie-wat-d ... t-met-ons/

[taigitu]

Mens kan lichaamstemperatuur door meditatie laten stijgen
Caroline Kraaijvanger - 9 april 2013

Wetenschappers tonen voor het eerst aan dat het mogelijk is om met behulp van meditatie uw lichaamstemperatuur te bepalen. Met de meditatietechniek Tummo kunnen mensen hun lichaamstemperatuur flink laten stijgen.
Dat schrijven wetenschappers van de universiteit van Singapore in het blad PLoS ONE. De onderzoekers trekken hun conclusies op basis van een experiment onder Tibetaanse nonnen.

Tibet
De nonnen namen deel aan een unieke ceremonie in Tibet. Ze zaten in de kou (het was -25 graden Celsius) en hadden natte doeken om zich heen gewikkeld. Vervolgens gingen ze mediteren volgens de Tummo-techniek. Hun lichaamstemperatuur steeg tot wel 38,3 graden Celsius en de nonnen bleken in staat om de natte doeken om hun lichaam zo ondanks de kou te laten drogen.

Het Westen
Een tweede experiment vond plaats onder westerlingen die zich de ademhaling die bij Tummo-mediteren hoort, eigen hadden gemaakt. Ook zij konden hun lichaamstemperatuur door meditatie laten stijgen, maar niet zo sterk als de nonnen in Tibet.

WIST U DAT…
…meditatie de manier waarop ons brein emoties verwerkt, verandert?

Hoe werkt het?
Maar hoe kunnen mensen hun lichaamstemperatuur nu laten stijgen door te mediteren? Daar zitten twee processen achter, zo stellen de onderzoekers. Ten eerste maakten de proefpersonen tijdens het mediteren gebruik van een ademhaling die leidt tot thermogenese oftewel de productie van warmte. Daarnaast beeldden de nonnen zich in dat zich nabij hun ruggenwervel vlammen bevonden. Zo voorkwamen ze dat hitte verloren gaat.

Het onderzoek kan implicaties hebben voor een grote groep mensen. Zo blijkt uit de experimenten dat proefpersonen die de ademhaling die bij Tummo-mediteren hoort, leerden, zich na afloop energieker voelden. Ook konden ze zich beter concentreren. “Niet-Tibetaanse mediterenden kunnen de ademhaling gebruiken om hun gezondheid te verbeteren en hun cognitieve prestaties te reguleren,” stelt onderzoeker Maria Kozhevnikov.

http://www.scientias.nl/mens-kan-lichaa ... n-stijgen/

[taigitu]

Meditatie brengt een mens de benodigde portie fatsoen bij
Nathalie Pérez - 2 april 2013

Trein lezen
Voor een oudere vrouw opstaan in de trein? Waarom zou u wanneer zelfs jongere, fittere mensen dit niet doen. Gauw richt u uw blik op uw boek of op uw telefoon om door de lege inbox te scrollen: doen alsof u niets gezien heeft. Wanneer u mediteert zou u wel opstaan, dat blijkt uit nieuw onderzoek.

Dat mediteren ons creatiever maakt en het gevoel van eenzaamheid vermindert, wisten we al. Ook na meditatie reageert ons lichaam anders op prikkels doordat ons brein anders emoties verwerkt: u wordt emotioneel stabieler. Zou mediteren dan ook invloed kunnen hebben op ons karakter? Onderzoekers aan de Northeastern University bogen zich eens over dit vraagstuk en zochten uit welk effect meditatie kan hebben op het medeleven.

WIST U HOE…
…Meditatie het gevoel van eenzaamheid kan verminderen?

Deelnemers volgden acht weken lang een meditatietraining. De ene groep kreeg een andere manieren van meditatie aangeleerd dan de andere groep. Ook was er nog een controlegroep, bestaande uit mensen die niet mediteerden. Hierna werden ze onderworpen aan een test in een wachtkamer met drie stoelen. Op twee van de stoelen zat een acteur en op de derde stoel kon de deelnemer plaatsnemen. Hierna kwam iemand op krukken binnen die zichtbaar veel pijn had. De acteurs negeerden de persoon door met hun telefoon te ‘spelen’ of hun boek te openen en te gaan lezen. Deelnemers die niet meededen aan een vorm van meditatietraining stonden maar in vijftien procent van de gevallen op om te helpen, terwijl vijftig procent van de proefpersonen die gemediteerd hadden in actie kwamen.
Dat vertelt hoofdonderzoeker David DeSteno. Deze vijftig procent was bij beide vormen van meditatie ongeveer gelijk, wat erop duidt dat verschillende meditatievormen ervoor zorgen dat mensen meer met anderen meeleven.

Fatsoen
Het meest verrassende van dit onderzoek in het blad Psychological Science is dat meditatie mensen fatsoen lijkt bij te brengen: mensen helpen iemand met pijn ook al is de ‘norm’ anders. “Het feit dat de andere acteurs de pijn negeerden creëert het ‘bystander-effect’, een effect dat er normaal voor zorgt dat mensen minder geneigd zijn om te helpen,” vertelt DeSteno. Zo lijkt het wetenschappelijk bewijs op tafel te liggen: dat meditatie, in welke vorm dan ook, de morele geest kan veranderen.

http://www.scientias.nl/meditatie-breng ... tsoen-bij/