Waarom kunnen we zo slecht tegen ons verlies?

Speciaal voor onderwerpen die de psyche betreffen.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
taigitu
Orakel
Berichten: 14687
Lid geworden op: 04 dec 2011, 14:37

Waarom kunnen we zo slecht tegen ons verlies?

Bericht door taigitu » 29 apr 2018, 11:50

Waarom kunnen we zo slecht tegen ons verlies?

Ianthe Sahadat op 26 april 2018

Wat roept een sterkere emotie op: winnen of verliezen?

Misschien denkt u: winnen is even aangenaam als verliezen onaangenaam is.
Dan heeft u het mis.
‘Verlies weegt zwaarder dan winst’, zegt hoogleraar sociale psychologie Paul van Lange (Vrije Universiteit Amsterdam).

Dit fenomeen wordt ook wel verliesaversie genoemd.

Een term die in 1979 is gemunt door de Israëlisch-Amerikaanse cognitieve wetenschappers Daniel Kahneman en Amos Tversky. Zij berekenden dat materieel verlies ongeveer twee maal zo pijnlijk is als een vergelijkbare winst fijn.

Om een verlies van 100 euro te compenseren, moeten we gevoelsmatig dus 200 euro winnen.

‘Daarom zijn mensen geneigd om grotere risico’s te nemen als ze verliezen’, zegt Van Lange. Zie hier het mechanisme dat achter gokken schuil gaat. Maar ook achter bijvoorbeeld online shoppen (‘laatste exemplaar, koop nu!’) of boekingsites (‘nog maar vier kamers beschikbaar, twee personen boekten het afgelopen uur’). De angst voor verlies laat ons sneller kopen.

Mensen zijn evolutionair voorgeprogrammeerd om hun verlieskansen te minimaliseren
.
Ga maar na, op de savanne in de oertijd school gevaar in een klein hoekje – voor leeuwen, maar ook voor uitstoting uit de groep. Wat toen in de dood kon resulteren, gaat in onze tijd meer om de deuk die onze eigenwaarde oploopt. ‘Dat geldt zowel bij materieel als immaterieel verlies’, zegt Van Lange.

Neem de ontslagen voetbalcoach of de speler die een cruciale penalty mist.
‘Die lopen een diepe deuk op in hun status en eergevoel, en dat gevoel heeft meer en een langer durende impact dan het blije gevoel als je een goede wedstrijd hebt gespeeld.’

Verlieservaringen zetten sterker aan tot nadenken dan winstervaringen, volgens Van Lange.
‘Ze beklijven meer. Omdat verlies zwaarder weegt, zal je de volgende keer waarschijnlijk nog beter je best doen.’

Goed, tegen verlies kan dus niemand, maar willen we ook allemaal even graag winnen?
Nee, zo blijkt uit onderzoek naar economische spelsituaties. Je hebt grofweg drie typen mensen: sociale, individualistische en competitieve.
Sociale types houden rekening met anderen en vinden gelijkheid belangrijk, individualistische mensen kijken vooral naar het eigenbelang en competitieve figuren willen vooral meer hebben dan anderen.

Op de vraag wat heb je liever: 120 euro voor jezelf en 0 euro voor mij of 150 euro voor jezelf en 100 voor mij, kiezen competitieve types steevast voor de 120 euro. ‘Omdat ze een groter verschil tussen zichzelf en de ander willen en niet per se het meeste geld, de winst zit in het verslaan van de ander.’

Competitieve mensen zien rivaliteit waar een ander die niet ziet. Bent u bijvoorbeeld zo iemand die tijdens het fietsen stiekem wedstrijdjes doet met andere fietsers? Kunt u het niet verdragen als u wordt ingehaald op de snelweg? Vindt u het storend als uw gesprekspartner meer spreektijd krijgt dan uzelf? Dan bent u er hoogstwaarschijnlijk eentje, al wist u dat mogelijk al.

Overigens houden ook minder competitieve mensen er volgens Van Lange niet van om voorbijgestreefd te worden en dan vooral niet door naasten op een terrein dat zij belangrijk vinden. Neem een jonger broertje dat beter kan voetballen. Al laat onderzoek zien dat mensen tamelijk creatief op dergelijk ongemak reageren door te zoeken naar een nieuwe rol (‘Keepen vind ik óók leuk’) of zelfs een andere sport (‘Geef mij toch maar tennis’).

Zelf kent Van Lange bijvoorbeeld een man die bij een potje schaak altijd ‘toevallig’ tegen de tafel stoot vlak voordat hij dreigt te verliezen. Dat is misschien niet helemaal hetzelfde als iemand die woest een spelletje mens-erger-je-niet van tafel veegt (‘dat is vooral een kwestie van emotieregulatie’). Maar het gevoel dat er onder schuilgaat, is identiek, en tamelijk universeel. ‘Die terging die je voelt bij verlies, dat zit zo diep ingebakken, dat is bijna niet te beïnvloeden. We kunnen niet anders.’

de Volkskrant
.

.

Vraag je af wat anderen van je denken
en je bent voor altijd hun gevangene.


Lao Tse

Plaats reactie