1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...

De plek voor onderwerpen die de samenleving betreffen.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
Susan
Ik Ben
Berichten: 8400
Lid geworden op: 19 apr 2012, 05:58

1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...

Bericht door Susan » 22 apr 2017, 08:34

Stukje geschiedenis over hoe benamingen veranderd zijn in loop der jaren.

1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...
What is in a name?
1800 - Voorgeschiedenis - Een lange weg naar specifieke zorg.

De naamgeving om mensen aan te duiden die wij thans veelal ‘mensen met verstandelijke beperkingen’ noemen, kent een lange geschiedenis van voortdurende naamsveranderingen. Die zijn meestal niet het gevolg van meer of betere kennis, maar van veranderingen in de historisch-sociale context van de naamgevers.

In de Grieks-Romeinse Oudheid werden deze mensen vaak ‘monsters’ genoemd. De naam ‘monster’ is afgeleid van het Latijnse woord ‘monere’ (vermanen, waarschuwen). De goden zouden via een misvormd kind de mensen willen waarschuwen of vermanen. Vanwege hun misvormd uiterlijk werden deze kinderen in Rome vaak op het Forum moriniorum te koop aangeboden. Daarom werden ze ook wel ‘morionen’ genoemd. Uit deze tijd stamt ook de naam ‘idioot’: oorspronkelijk betekende die naam ‘privé persoon, individu’. Maar geleidelijk veranderde de betekenis in ‘onontwikkeld persoon, zot, dol’.

Vanaf de Middeleeuwen kreeg de naam ‘idioot’ geleidelijk uitsluitend de betekenis ‘mens met verstandelijke beperkingen’. In die tijd kwam ook de naam ‘cretin’ in zwang. Deze naam verwijst naar kenmerken van een bepaald ziektebeeld: klein, lijdend aan struma, perkamentachtige huid, verstandelijke beperking. De naam betekende enerzijds ‘ellendig schepsel’, maar anderzijds was het een verbastering van de naam ‘chretien’ (christen), omdat deze mensen niet in de gemeenschap maar wel ‘bij de christenen’ in de kloosters werden opgenomen. Tegen het einde van de Middeleeuwen werden deze kinderen ook wel ‘wisselkinderen’ genoemd: de duivel zou op een moment van onoplettendheid van de moeder een gezond kind hebben uitgewisseld tegen een lelijk, geestelijk en lichamelijk verkommerd kind.

Tijdens de Verlichting ontstond de naam ‘zwakzinnig’. Deze naam vloeide voort uit de theorie van het sensualisme. In deze theorie werd verstandelijke beperking opgevat als een zwakte van de verstands-zin (de centrale zin van de mens naast andere zinnen zoals gezichtszin of gehoorszin).

Vanaf de negentiende eeuw werd de naam ‘zwakzinnig’ de algemene naam voor ‘verstandelijk beperkt’, naast de naam ‘idioot’.
Maar geleidelijk ging men ook differentiëren in graden van beperking: de naam ‘idioot’ werd gereserveerd voor de ernstigste graad, de naam ‘imbeciel’ (zwak, zonder innerlijk houvast) voor de middelste graad en de naam ‘debiel’ (licht zwak) voor de lichtste graad van verstandelijke beperking. Daarnaast ontstond in de medische terminologie de naam ‘oligofrenie’ (oligo = weinig, frena = hersenen, verstand) als algemene naam voor verstandelijke beperking.

In de twintigste eeuw kwamen de namen ‘geestelijke handicap’ en ‘mentale handicap’ in zwang, ter onderscheiding van lichamelijke, visuele en auditieve handicap. Tegen het einde van de eeuw werden deze namen vervangen door ‘intellectuele beperking’ of ‘verstandelijke beperking’.
Maar er ontstond toen, mede onder invloed van de labeling theorie, ook een neiging tot het gebruik van eufemismen: ‘mensen met een verstandelijke beperking’, ‘mensen met speciale behoeften’, ‘zogenaamde verstandelijke beperking’, ‘verstandelijke beperking’ tussen aanhalingstekens. Ten slotte gingen sommigen over tot de afschaffing van elke benaming: Verstandelijke beperking bestaat niet, het is een fantoom (spookbeeld), er is slechts sprake van diversiteit (verschillen tussen mensen omdat elk mens uniek is).

Naamgeving is een activiteit die zich voltrekt in een concrete historisch-sociale context. Als die context (de samenleving) verandert, dan verandert ook de naam. De samenleving geeft bepaalde mensen een bepaalde naam op grond van de subjectieve waarneming van bepaalde (minder vaak voorkomende) kenmerken van hun gedrag. Bepaalde belangen en visies van de samenleving leiden tot onbewuste subjectieve gewoontes van waarnemen, die samen de voedingsbodem vormen van een soort ‘dieptegrammatica’ van de taal. Vanuit deze ‘dieptegrammatica’ geven wij mensen met een bepaald gedrag bepaalde namen (bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking) zonder inspraak van en correctie door die mensen. De naamgeving leidt vervolgens tot bepaalde definiëringen en bepaalde classificaties. Dit is machtspolitiek, die kan uitgroeien tot machtsmisbruik. De geschiedenis van de omgang met verstandelijk beperkte mensen heeft dat duidelijk gemaakt.

Professionals moeten zich hiervan bewust worden. Op grond van die bewustwording is geleidelijk een nieuw theoretisch kader voor diagnostiek en hulpverlening aan het ontstaan. In grote lijnen ziet dat er als volgt uit. ‘Beperkingen’ zijn pas relevant als ze leiden tot een specifieke verstoring van het individuele ontwikkelingsverloop. Dan ontstaan specifieke behoeften die leiden tot specifieke eisen aan de ondersteuning ten einde bepaalde ontwikkelingsdoelen (onder andere zelfontplooiing en sociale participatie) te bereiken.
Die specifieke eisen betreffen dus de ondersteuning die deze persoon nodig heeft.

Voor de diagnostiek betekent dit: geen reductie van het individu tot de beperkingen, loslaten van de classificatie naar beperkingen (de naamgeving wordt dus irrelevant), zich richten op wat de betrokkene wel kan, en het in kaart brengen van open, flexibele, gefaseerde en subjectiverende ondersteuning. Voor de hulpverlening betekent dit: geen eenzijdige causaal-lineaire curatieve interventie, maar een finale gerichtheid op het individu als geheel, op de afstemming van de omgeving op dit individu en op zijn inclusie in zijn leefwereld.

Publicatiedatum: 01-09-2012
Datum laatste wijziging :01-09-2014
Auteur(s): Ad van Gennep, Teun Post

http://www.canonsociaalwerk.eu/nl_han/d ... non_id=270
voor wie weet, hoeft niets verklaard te worden
voor wie niet weet, is geen verklaring afdoende

Gebruikersavatar
Vitharr
Brabbeldas
Berichten: 8161
Lid geworden op: 23 jul 2012, 10:39

Re: 1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...

Bericht door Vitharr » 22 apr 2017, 12:38

En dan kom ik weer met mijn linguïstische relativiteit. Dit stuk geeft maar weer eens aan hoe anders woorden in het verleden wel niet waren. Veel te vaak trapt de moderne mens in de valkuil door woorden in oude teksten een moderne lading toe te kennen.

Ten tijde van Sam Cooke's Twisting the night away was iedereen bijvoorbeeld ook Gay volgens Sam. Het is verbazingwekkend hoeveel mensen daardoor tegenwoordig denken dat Sam Cooke zong over een Homofeest. :shock:
Morgen is vandaag ook gisteren....

gusteman

Re: 1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...

Bericht door gusteman » 22 apr 2017, 14:14

Vitharr schreef:Veel te vaak trapt de moderne mens in de valkuil door woorden in oude teksten een moderne lading toe te kennen.
Net zoals er bij het beoordelen van omgangsvormen uit het verleden veel te weinig wordt gekeken naar de toenmalige samenlevingsvormen en structuren.

Ik zou wel graag reageren op enkele argumenten uit dit stukje (ja hoor, hij kan het nog steeds niet laten) maar vooraleer ik dit kan doen zou ik het graag eens doornemen aan de bron zelf ..... en dat lukt niet doordat de in het OT meegeleverde link gebroken is.

Dus, beste Susan, misschien eens de volledige, correcte, link plaatsen als dat mogelijk is?

EDIT: ik zie nu net dat Susan dit zelfde stukje ook heeft geplaatst onder "Nieuws & Actualiteit / Nice, het nieuwste doelwit. Waar komt de volgende aanslag?" en daar staat de correcte link; dus zet ik hem hier zelf maar eens neer, hoeft Susan het niet meer te doen. :wink:

1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt... What is in a name?

Gebruikersavatar
Susan
Ik Ben
Berichten: 8400
Lid geworden op: 19 apr 2012, 05:58

Re: 1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...

Bericht door Susan » 22 apr 2017, 19:06

Excuus Gusteman voor deze zeer slordige fout, had natuurlijk nooit mogen gebeuren.

Dit is de juiste link zoals hij op de andere topic wel werkte:
http://www.canonsociaalwerk.eu/nl_han/d ... non_id=270
voor wie weet, hoeft niets verklaard te worden
voor wie niet weet, is geen verklaring afdoende

gusteman

Re: 1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...

Bericht door gusteman » 24 apr 2017, 09:35

Voor mij hoeven al die excuses niet hoor, beste Susan.
Dat de link niet volledig werd geplaatst is een technisch foutje, kan iedereen overkomen.

Maar om nu terug te komen op mijn opmerkingen waar ik het eerder over had: op het einde van het stukje staan een paar 'richtlijnen' die mij de wenkbrauwen doen fronsen.
Ik kan het natuurlijk fout interpreteren, daarom geef ik eerst de volledige zin en daarna de verklaring van de opeenvolgende onderdelen van die zin; noem het anders misschien 'een analyse van de zin met als bedoeling het opsommen van de daarin aangereikte voorstellen'.
CanonSociaalWerk schreef:Voor de hulpverlening betekent dit: geen eenzijdige causaal-lineaire curatieve interventie, maar een finale gerichtheid op het individu als geheel, op de afstemming van de omgeving op dit individu en op zijn inclusie in zijn leefwereld.
Zoals het er geschreven staat lees ik het dan ook als volgt:
- een finale gerichtheid op het individu als geheel,
- een finale gerichtheid op de afstemming van de omgeving op dit individu,
- een finale gerichtheid op de inclusie van dit individu in zijn leefwereld.

Hoe denken de auteurs die "afstemming van de omgeving op het individu" voor elkaar te krijgen?

Om te kunnen werken naar 'de inclusie van het individu in zijn leefwereld' toe zal het noodzakelijk blijken om een definitie te hechten aan die 'leefwereld'; maar dat komt dan weer neer op 'labelen' en daar wil de auteur blijkbaar vanaf?

Hoe verder ik er op door denk hoe meer ik de indruk krijg dat het hier gewoon een kwestie betreft van 'oude wijn in nieuwe zakken'..... en daar zijn de mentaal gehandicapten en ook hun naasten en omgeving niet echt bij gebaat.

En inderdaad, ik heb geen enkel probleem met de benaming "mentaal gehandicapt" want meer is het niet. Het is geen stempel, geen be- of veroordeling, geen hokjesdenken, geen discriminatie, het is gewoon een benaming waarbij het de bedoeling is dat de lezer of toehoorder zich niet dient af te vragen wat de schrijver of spreker bedoelt met een bepaalde benaming.

Gebruikersavatar
Susan
Ik Ben
Berichten: 8400
Lid geworden op: 19 apr 2012, 05:58

Re: 1800 Monster, idioot, zwakzinnig, gehandicapt, beperkt...

Bericht door Susan » 24 apr 2017, 14:14

gusteman schreef:Voor mij hoeven al die excuses niet hoor, beste Susan.
Dat de link niet volledig werd geplaatst is een technisch foutje, kan iedereen overkomen.
Het was maar 1 excuus hoor, dat valt dus wel mee, toch? :grin:
Ik zat jou echter ook een beetje te plagen door het er een beetje 'dik' op te leggen, omdat jij er altijd
heel gevoelig voor bent en pijn in buik van krijgt misschien, indien dergelijke missers begaan worden. :mrgreen:

Maar ik vond het nietemin echt wel wat slordig van mijzelf dat ik door haast niet
even nagecheckt had of het goed werkte én ik had dit :wink: vergeten er bij te plaatsen,
zodat jij kon zien dat ik het nu ook weer niet zó'n 'erge rampzalige fout' vond.

De rest heb ik voor nu alleen even vlug kunnen door lezen, mijn pauze is al weer om.
voor wie weet, hoeft niets verklaard te worden
voor wie niet weet, is geen verklaring afdoende

Plaats reactie