‘Spiraalarmen’ brengen babyplaneten in veilige haven

[univers]

De Amerikaanse astronoom Alan Boss heeft een mogelijke oplossing gevonden voor een probleem waar hij en zijn collega’s al een tijdje mee worstelen: de vorming van rotsachtige planeten als de onze. De sleutel lijkt te liggen bij de centrale ster van de planeten-in-wording. Pas gevormde sterren zijn omringd door een schijf van gas en stof. De stofdeeltjes in die schijf groeien door onderlinge botsingen uit tot steentjes, die op hun beurt uitgroeien tot metersgrote rotsblokken, planetesimalen en uiteindelijk tot rotsachtige planeten. Althans, dat is de theorie. Er schuilt echter een addertje onder het gras. Berekeningen laten zien dat steentjes en rotsblokken zodanig worden afgeremd door het gas in de schijf, dat ze naar de ster toe spiralen en roemloos ten onder gaan. Dat zou in feite betekenen dat zich geen rotsachtige planeten kunnen vormen. Dit doemscenario wordt mogelijk voorkomen door de centrale ster. Jonge sterren ondergaan vaak explosieve uitbarstingen die honderd jaar kunnen duren. En deze uitbarstingen veroorzaken spiraalvormige verstoringen in de schijf die de vernietiging van de planetaire embryo’s wel eens zouden kunnen voorkomen. Het onderzoek van Boss laat zien dat de rotsblokken in de schijf onder invloed van de zwaartekrachtseffecten van de ‘spiraalarmen’ zodanig ver naar buiten worden verstrooid, dat ze alsnog de kans krijgen om tot grotere objecten samen te klonteren. Daar is niet zo veel voor nodig: zodra ze groter zijn dan een meter of tien ondervinden de brokstukken geen grote hinder meer van het afremmende gas. (EE)



De gasrijke schijf rond de jonge ster SAO 206462 vertoont twee spiraalarmen. Mogelijk betekenen zulke structuren de redding voor de vorming van kleine, rotsachtige planeten. (NAOJ/Subaru)

https://carnegiescience.edu/news/spiral ... al-planets

http://allesoversterrenkunde.nl/#!/actu ... ige-haven/