Afstand tot klein, ver sterrenstelsel gemeten

[univers]

Met behulp van de Hubble-ruimtetelescoop zijn astronomen erin geslaagd om de afstand te meten tot een van de zwakste en verste sterrenstelsels die ooit zijn waargenomen. Daarbij kregen ze hulp van een tussenliggende cluster van nabijere sterrenstelsels, die het licht van het verre stelsel ‘versterkt’ (Astrophysical Journal Letters, 4 september). Clusters hebben zo veel massa dat ze licht dat door hen heen gaat afbuigen. Daardoor worden de beelden van verder weg staande objecten vervormd en soms ook versterkt – een verschijnsel dat het gravitatielenseffect wordt genoemd. In sommige gevallen zorgt het gravitatielenseffect ervoor dat er meerdere beelden van één en hetzelfde achtergrondobject te zien zijn. Zo ook bij het verre sterrenstelsel dat zich achter de grote cluster Abell 2744 bevindt. Door het lenseffect zijn drie versterkte afbeeldingen van dat stelsel te zien. Door de hoekafstanden tussen de drie afbeeldingen te meten, kon heel nauwkeurig worden berekend op welke afstand het verre sterrenstelsel zich bevindt. Die afstand blijkt 13,3 miljard lichtjaar te zijn. Het licht van het stelsel heeft er dus 13,3 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken en is uitgezonden toen het heelal nog ‘maar’ 500 miljoen jaar oud was. Hoewel al ongeveer tien andere stelsels op vergelijkbare afstanden zijn waargenomen, gaat het hier om een bijzonder geval. Het nu ontdekte object is aanzienlijk kleiner en zwakker dan de andere. Zijn grootte wordt geschat op 850 lichtjaar. Ter vergelijking: onze Melkweg heeft een diameter van meer dan 100.000 lichtjaar. (EE)




Abell 2744 en drie beelden van een ver sterrenstelsel

http://www.spacetelescope.org/news/heic1423/