Afstand neutronenster bepaald via röntgenecho's

[univers]

Sterrenkundigen zijn erin geslaagd de afstand van een neutronenster nabij het centrum van het Melkwegstelsel nauwkeurig te bepalen. Daarbij maakten ze gebruik van zogeheten röntgenecho's. De neutronenster in kwestie is het kleine, compacte, snel rondtollende restant van een zware ster die ca. 2500 jaar geleden explodeerde als supernova. Hij beschrijft een baan rond een normale ster, en zuigt materie op van die begeleider. Het gas dat op de neutronenster valt wordt sterk verhit en zendt röntgenstraling uit. De röntgendubbelster staat bekend als Circinus X-1. Ook de nevel die bij de supernova-explosie ontstond is nog steeds waarneembaar. Eind 2013 produceerde Circinus X-1 een krachtige uitbarsting van röntgenstraling. Vervolgonderzoek met de grote röntgensatellieten Chandra (NASA) en XMM-Newton (ESA) heeft nu het bestaan aan het licht gebracht van vier ringen van röntgenstraling rond de neutronenster. Het gaat om zogeheten röntgenecho's: röntgenstraling die op aarde terecht komt via een iets langere route, via weerkaatsing en verstrooiing op stofwolken die zich tussen Circinus X-1 en de aarde in bevinden. Waarnemingen met een Amerikaanse radiotelescoop hebben uitgewezen om welke stofwolken het precies gaat. Uit de vertraging waarmee de röntgenstraling van de uitbarsting op aarde aankomt en de gereconstrueerde geometrie was het vervolgens mogelijk om de afstand tot Circinus X-1 nauwkeurig vast te stellen op 30.700 lichtjaar. Dat betekent dat de röntgendubbelster zich enkele duizenden lichtjaren achter het centrum van het Melkwegstelsel bevindt. Eerdere schattingen voor de afstand van Circinus X-1 waren veel lager. Het feit dat de röntgenbron verder weg licht, betekent automatisch ook dat hij intrinsiek veel helderder is dan tot nu toe werd aangenomen. In de twee 'jets' die de neutronenster de ruimte in blaast komen bovendien snelheden voor tot 99,9 procent van de lichtsnelheid. Volgens mede-onderzoeker Peter Jonker van SRON Netherlands Institute for Space Research gedraagt Circinus X-1 zich in veel opzichten als een zwart gat. De nieuwe resultaten zijn vandaag gepubliceerd in The Astrophysical Journal. (GS) - See more at: http://allesoversterrenkunde.nl/#!/actu ... tgenechos/



Opname van de röntgenecho's rond de neutronenster Circinus X-1. (NASA/CXC/Univ. of Wisconsin-Madison)

http://www.nasa.gov/press-release/nasa- ... utron-star