‘Bouwstenen’ van reuzenplaneten mogelijk kleiner dan gedach

[univers]

19 augustus 2015 • ‘Bouwstenen’ van reuzenplaneten mogelijk kleiner dan gedacht
Amerikaanse en Canadese astronomen hebben een mogelijke verklaring gevonden voor de snelle vorming van de reuzenplaneten Jupiter en Saturnus. De ‘bouwstenen’ van de beide planeten waren waarschijnlijk veel kleiner dan tot nu toe werd aangenomen (Nature, 20 augustus). Volgens de meest gangbare theorie begint de ‘bouw’ van een reuzenplaneet met de vorming van een forse kern van ijs en gesteente. Deze zou vervolgens verder kunnen groeien door gas en stof uit zijn omgeving aan te trekken. Dat laatste moet heel snel zijn gebeurd, omdat uit waarnemingen blijkt dat jonge sterren het omringende gas binnen 10 miljoen jaar verdrijven. Tegelijkertijd moet de gevormde kern zeker tien aardmassa’s zwaar zijn geweest, omdat de planeet anders geen omvangrijke atmosfeer zou kunnen vasthouden. Volgens de bestaande ‘accretiemodellen’ zijn de kernen van de grote planeten opgebouwd uit brokstukken met afmetingen van 100 tot 1000 kilometer. Maar dat scenario kost te veel tijd om de planeet nog de kans te geven om grote hoeveelheden gas aan te trekken. De astronomen hebben dit probleem nu omzeild door hun computermodel te laten uitgaan van brokstukken ter grootte van een voetbal. Recent onderzoek heeft laten zien dat de aanwezigheid van gas het samenklonteringsproces van zulke kleine brokstukken bevordert. Het nieuwe model kan de huidige toestand van ons zonnestelsel inderdaad goed reproduceren. Maar nog steeds komt de ‘timing’ vrij nauw. Als het samenklonteren van de brokstukken te snel gaat, vormen zich honderden ijsplaneten ter grootte van de aarde in plaats van enkele grote gasplaneten. Alleen als planeten-in-wording genoeg tijd hebben om via zwaartekrachtsinteracties hun concurrenten weg te slingeren, krijgen ze de kans om genoeg bouwmateriaal te verzamelen om tot ‘gasreuzen’ uit te groeien. Een vanzelfsprekende uitkomst lijkt een zonnestelsel als het onze dus niet te zijn. (EE)



Artist’s impression van een jonge ster met een planetenstelsel-in-wording. (NASA/JPL-Caltech)

http://www.swri.org/9what/releases/2015 ... dWOombCQdU