Duits-Nederlandse impuls voor onderzoek zwaartekrachtgolven

[univers]

Vandaag hebben Nikhef en het Duitse Albert-Einstein-Institut in aanwezigheid van minister-president Mark Rutte een verklaring ondertekend om de wetenschappelijke en technologische samenwerking op het gebied van zwaartekrachtsgolvenonderzoek verder te versterken. Plan is ook om een gezamenlijke visie op een nieuwe (derde generatie) detector voor zwaartekrachtsgolven te ontwikkelen. De ondertekening vond plaats tijdens de Hannover Messe 2016, de grootste technologiebeurs ter wereld.

Op 11 februari dit jaar maakten wetenschappers bekend dat zij voor het eerst direct zwaartekrachtsgolven hadden gedetecteerd. Nederlandse wetenschappers waren nauw betrokken bij deze baanbrekende ontdekking en hebben cruciale bijdragen geleverd aan de validatie van de meting, de data-analyse van deze zwaartekrachtsgolven, en werkten mee aan de astrofysische interpretatie. Sindsdien is dit onderzoeksgebied in een stroomversnelling terecht gekomen. Terwijl het zwaartekrachtsgolvenonderzoek onverminderd doorgaat met de huidige infrastructuur, is het dringend noodzakelijk om alvast een visie te creëren voor een nieuwe generatie van detectoren.

Eén van de meest veelbelovende toekomstige projecten is de ‘Einstein Telescoop’ (ET), een detector die veel nauwkeuriger kan meten dan de huidige instrumenten. Het doel van de nu getekende samenwerkingsovereenkomst tussen Nikhef en het Duitse Albert-Einstein-Institut (AEI) is om te komen tot een gezamenlijke visie op het zwaartekrachtsgolvenonderzoek en op de ontwikkeling van nieuwe detectoren. Een belangrijk onderdeel van de samenwerking zal zijn om gezamenlijk onderzoek te doen naar een mogelijke locatie voor een toekomstige detector in Europa. Dit zal onder andere in de vorm van haalbaarheidsstudies gebeuren, waarbij het Duits-Nederlandse grensgebied in Zuid-Limburg en Nordrhein-Westfalen een te onderzoeken locatie is.

Nikhef-directeur Stan Bentvelsen is enthousiast: "Nikhef en AEI zijn beide zeer actieve spelers op het gebied van zwaartekrachtsgolvenonderzoek, met brede expertise in zowel instrumentatie als analyse en interpretatie van meetgegevens. Het bundelen van de Duits-Nederlandse krachten zal de gezamenlijke positie in dit onderzoeksgebied duidelijk versterken."

Programmaleider Jo van den Brand is blij met de internationale steun: "De wereldwijde gemeenschap van wetenschappers op het gebied van zwaartekrachtsgolvenonderzoek ondersteunt dit initiatief om een gezamenlijke visie op een nieuwe generatie detector te ontwikkelen. Europese collega’s zijn bovendien betrokken via het Astroparticle Physics European Consortium (APPEC). Het is geweldig dat we nu zo snel door kunnen na de eerste detectie."

https://www.nikhef.nl/generalstorage/tt ... derzoek/1/

[univers]

Betere voorspelling van zwaartekrachtgolven van versmeltende neutronensterren
Theoretici van het Albert Einstein Institut in Potsdam (Duitsland) hebben nauwkeuriger berekeningen uitgevoerd aan de zwaatekrachtgolven die opgewekt worden door dubbele neutronensterren. Een neutronenster is een uiterst kleine en zeer compacte ster die achterblijft na de supernova-explosie van een zware ster die aan het eind van zijn leven is gekomen. Als een neutronenster om een andere neutronenster (of een zwart gat) heen draait, zendt het systeem zwaartekrachtgolven uit, waardoor de twee hemellichamen elkaar steeds dichter naderen en uiteindelijk zullen botsen en versmelten. Het karakteristieke patroon van de geproduceerde zwaartekrachtgolven wordt bepaald door de fysische eigenschappen van de neutronenster(ren). In de nieuwe analyse is nu ook rekening gehouden met het feit dat neutronensterren in dubbelstersystemen een klein beetje uitgerekt worden door de onderlinge getijdenkrachten. Dat effect speelt vooral vlak vóór de versmelting een rol. Bovendien vindt er dan een soort 'resonantie' plaats tussen de frequentie van de uitgezonden zwaartekrachtgolven en de eigen frequentie van de neutronenster - ook die heeft invloed op het patroon van de geproduceerde golven. De nieuwe analyse, gepubliceerd in Physical Review Letters, zal het in de toekomst mogelijk maken om uit waargenomen zwaartekrachtgolven veel meer detailinformatie af te leiden over de eigenschappen van de betreffende neutronensterren, zoals hun inwendige structuur. Zwaartekrachtgolven werden 100 jaar geleden voor het eerst voorspeld door Albert Einstein en op 14 september 2015 voor het eerst direct gedetecteerd. (GS)



Tidal forces deform a neutron star (left) orbiting another compact object - a second neutron star or a black ... [more]
© T. Hinderer/AEI

http://www.aei.mpg.de/1883557/tides-in- ... ar-systems