Altruïsme en materialisme

[taigitu]

Altruïsme en materialisme
Geplaatst op augustus 1, 2010

Altruïsme = menslievendheid, onbaatzuchtigheid, onzelfzuchtigheid; tegengestelde van egoïsme (Van Dale)

Hoewel ik zelf deelneem aan de ratrace in het moderne bedrijfsleven – lease auto, laptop, tijd = geld – bekruipt mij een onbehaaglijk gevoel bij het conservatief rechtse wereldbeeld van “Ieder voor zich en god voor ons allen”. Ik wil me niet overleveren aan een godheid waarvan ik het bestaan betwijfel, dus blijft over dat iedereen slechts bezig is met zelfverrijking? Volgens mij is er meer onder de zon.

piramide van Maslow

Wanneer is het genoeg? “Ieder voor zich” is effectief tot het moment waarop de omstandigheden voor (prettig) overleven zijn bereikt. Eten, drinken, kleding, een dak boven je hoofd. Zoals we weten van Maslov komen we in de piramide vervolgens bij de behoefte aan een sociaal leven en daar komt een ander soort behoeften, een andere gerichtheid om de hoek kijken. Men gaat om zich heen kijken, bouwt relaties met anderen op. Hierbij kan “wederkerig altruïsme” een belangrijke rol spelen: als jij wat voor mij doet, dan doe ik de volgende keer wat voor jou. De ene aap vlooit de andere, opdat de ander deze dienst met gelijke munt terug zal betalen. Toch meen ik dat altruïsme meer is dan dat. Onderstaand filmpje is een goed voorbeeld waar deze wederkerigheid niet zichtbaar is en zeker niet wordt gegarandeerd.
Ken Wilber heeft een met Maslov vergelijkbare ontwikkelingstheorie opgesteld; de ontwikkeling gaat van egocentrisch naar etnocentrisch. Eerst zorgt men voor zichzelf, dan voor zijn directe omgeving (familie, vrienden en buren). Als op dat niveau alles in orde is, richt men zich op een grotere groep om zich heen, zoals het hele dorp, land of ras – de etnische groep. En als ook dat op rolletjes loopt, zal men de focus verder verbreden en richt men zich op de hele wereld. De hierna volgende scope is universeel en meer spiritueel van aard. De moraal van dit verhaal is dat men de focus steeds zal verbreden als het goed gaat. De vorige scope is opgenomen in (is inclusief in, “embedded” in) de actuele scope (je buren maken deel uit van het dorp, je dorp maken deel uit van je land, etc.), er komt steeds een laag bij. Een belangrijke aanvulling is dat als er een periode aanbreekt van krapte of – vooral – angst, men zijn scope weer wat vernauwt – terugvalt naar het vorige niveau.*

De Nederlandse maatschappij wordt weleens “af” genoemd. In materiële zin hebben we alles. Hoewel er nog gediscussieerd wordt over de verdeling van al deze rijkdom, zijn we min of meer aan het einde van de groei gekomen. Maar we zijn niet gelukkig, dus we hebben niet het gevoel dat we aan het einde van de groei zijn en dat het af is. Hoe komt dat? We kijken naar de verkeerde dingen of met de verkeerde ogen naar onze situatie. We zouden ons heil niet moeten zoeken in deze materële zaken, we moeten ons gaan realiseren dat deze ons niet zullenn brengen wat we echt willen – we worden er eigelijk niet rijker van. Echte rijkom zit niet in dingen. Ga maar bij jezelf na: wat waren de mooiste momenten in je leven? Niet die nieuwe keuken of auto, toch? Ons groeipotentieel zit in de hogere lagen van de Maslov-piramide: een sociaal leven en zelfontplooiing. (Weer) worden wie je ten diepste bent, je talenten ontplooien, je spontaniteit en je oorspronkelijke kwaliteiten uitleven en dit alles delen met iedereen die je lief is. Deze immateriële zaken zijn onuitputtelijk – er is genoeg voor iedereen.

The best things in life aren’t things

Als we in het materialistische paradigma blijven zitten, er van uit gaan dat spullen ons geluk en voldoening zullen geven en ons frustreren dat we niet nog meer en meer geld en bezittingen kunnen vergaren, vallen we terug in onze ontwikkeling, worden we angstig. We sluiten de gelederen, trekken hoge muren op en graven diepe slotgrachten. Daarmee sluiten we die “anderen” buiten, maar vooral sluiten we onszelf op en benemen we onszelf de ruimte voor verdere ontwikkeling, ontplooiing, zelfverwerkelijking en liefde. Het wordt dus tijd dat we massaal een andere bril opzetten, de bril waardoor we de wereld zien als een speelveld en ons leven als een ontwikkelpad. En dat we gaan kijken naar waar we echt gelukkig van worden: onszelf zijn, onze vormkracht uitleven, in verbinding zijn met onze omgeving, liefde geven en ontvangen.

spiral dynamics

*) De theorie van Ken Wilber heeft een grote overlap met spiral dynamics, een theorie die is ontwikkeld in de Verenigde Staten en ook uitgaat van het steeds verder ontwikkelen van individuen en sociale groepen. Ook hier vormt het een niveau de basis voor het volgende niveau en wordt het in het volgende niveau opgenomen. Ken Wilber gaat verder dan spiral dynamics, in de mogelijkheden voor het ontwikkelen van de mensheid naar een spiritueel niveau.

Liefs,
Esther
http://walkyourmind.wordpress.com/2010/08/01/altruisme/

Het filmpje moet je zeker kijken.......

[Gast1]

Het filmpje moet je zeker kijken.......

... en dat heb ik gedaan ... wauw ...

[univers]

Dat filmpje gaat me naar het hart.

[Zoeker]

Ja, mooi he?

[cinnia]

Zeker een prachtig filmpje!!

Maar wat wil je ons vertellen of duidelijk maken met deze post en het filmpje?

Dat altruïsme wel bestaat?

Waarom zou deze hond die andere hond in veiligheid willen brengen?
Wat zit daar achter?
Heb je daar over nagedacht?
Ook bij dit filmpje draait het om wederkerig altruïsme.

En daarbij, wat is er nu eigenlijk zo verkeerd aan om te zeggen dat je bij alles wat je doet voor een ander ook eigenbelang hebt? Is dat een vies woord: eigenbelang?

Is eigenbelang "not done"?
Of hoor je, als je dat zegt, bij de verkeerde groep?

Ik denk dat iedereen die heel diep in zichzelf gaat zoeken naar het antwoord op de vraag: "waarom help ik een ander?" uiteindelijk zal bekennen dat dat eigenbelang is. Of dat nu in materieel of immaterieel opzicht is.
Bestaat zuiver altruïsme? Nee
Bestaat wederkerig altruïsme? Ja

En daar is niets op tegen.

[taigitu]

Ik denk dat iedereen die heel diep in zichzelf gaat zoeken naar het antwoord op de vraag: "waarom help ik een ander?" uiteindelijk zal bekennen dat dat eigenbelang is. Of dat nu in materieel of immaterieel opzicht is.
Bestaat zuiver altruïsme? Nee
Bestaat wederkerig altruïsme? Ja

En daar is niets op tegen.

In de openingstekst staat dat altruïsme meer is.
En dat laat dat filmpje van de twee honden zien. De Redder waagt zijn eigen leven daar op die snelweg om het Slachtoffer uit de gevarenzone te schuiven. De Redder handelt instinctief, zoals dieren doen. En dat stuk instinct is ook nog in de mens aanwezig. Ook de mens kan zonder nadenken in een crisissituatie te hulp schieten. In mijn optiek is dat zuiver altruïsme. Wat er uit die situatie als 'winst' voor de menselijke Redder ontstaat is de wetenschap dat je iemand hebt gered en dat kan een euforisch gevoel geven. Als je dat wilt bestempelen als eigenbelang, dan moet je dat doen. Maar de daad op het moment zelf is altruïsme. En er zijn mensen die zo handelen, vaak noemen ze die Helden.

[Susan]

In de openingstekst staat dat altruïsme meer is.
En dat laat dat filmpje van de twee honden zien. De Redder waagt zijn eigen leven daar op die snelweg om het Slachtoffer uit de gevarenzone te schuiven. De Redder handelt instinctief, zoals dieren doen. En dat stuk instinct is ook nog in de mens aanwezig. Ook de mens kan zonder nadenken in een crisissituatie te hulp schieten. In mijn optiek is dat zuiver altruïsme. Wat er uit die situatie als 'winst' voor de menselijke Redder ontstaat is de wetenschap dat je iemand hebt gered en dat kan een euforisch gevoel geven. Als je dat wilt bestempelen als eigenbelang, dan moet je dat doen. Maar de daad op het moment zelf is altruïsme. En er zijn mensen die zo handelen, vaak noemen ze die Helden.

Nou taigitu, mooi en helemaal mee eens, dit had ik bijna woordelijk eerder net zo ergens neer gezet en nu dus in gedachten, precies dat is waarlijk altruïsme.

[univers]

[Vitharr]

Ik ook.

[Gast1]

En nog een d'r bij van ... mij

[Gast1]

Inmiddels heb ik het openingstopic 'tot mij binnen laten dringen'.
Prachtig én mooi geschreven.

Altruïsme bestaat.
Het woord kent immers een definitie waarbij ook kenmerken worden genoemd:

Anderen behulpzaam zijn met geen of nauwelijks eigenbelang (de informele definitie).
Dit is verschillend van elkaar behulpzaam zijn, aangezien dat vaak gepaard gaat met eigenbelang.
Acties die anderen op een netto basis helpen met een positief of neutraal effect op degene die de actie onderneemt ongeacht iemands persoonlijke filosofie, motivatie of de oorzaak van zijn acties.
Dit type altruïstisch gedrag wordt in de ecologie vaak aangeduid als "commensalisme".
Een ethische doctrine die vindt dat individuen een morele plicht hebben elkaar te helpen, indien noodzakelijk tot de uitsluiting van diens eigen interesses of voordelen.
Iemand die een dergelijke doctrine aanhangt staat bekend als een "altruïst".

Wikipedia.

Wederkerig altruïsme is een contradictio in terminis en in mijn perceptie egoïsme pur sang.
Het uitwisselen van kerst cadeaus, het elkaar vlooien, 'ik doe wat voor jou dus jij doet wat voor mij' is niet de definitie van altruïsme.
Het is een daad die verricht wordt met de verwachting dat deze persoon iets terug doet voor deze daad.
Bij altruïsme of 'zuiver' altruïsme is van verwachting geen enkele sprake.

Verder staat in het openingstopic nog iets heel moois:

The best things in life aren’t things

Ik heb er al eerder over geschreven, we leven in een 'hoorn des overvloeds'.
Zelf heb ik zoveel spullen, dat ze mij niet langer gelukkig maken, dus ben ik aan het opruimen.
Het is onmogelijk om al mijn cd's, dvd's, lp's, boeken en dubbele gereedschappen en andere zaken achtereenvolgens te gebruiken.
Ik zou 'geen vrije tijd' meer overhouden, dus weg ermee.
Niet alles, maar meer dan 70%.
Het lucht mij geweldig op.

Ik maak andere mensen blij met mijn spullen waarbij ik de opmerking maak, dat ik er beslist niets voor terug wil hebben.
Alleen echter dit feit al wat ik hier nu benoem, zou me kunnen bestempelen als iemand die zijn ego zelf streelt of gestreeld wil worden.
Niets is echter minder waar.
Het is slechts een voorbeeld (ook al weer zo 'gevaarlijk') hoe altruïsme werkt.
Een bijkomend iets is dat het tevens bevrijdend werkt.

Wanneer iemand anders dit zo op zou gaan pakken om ook veel spullen af te gaan geven, is het al bijna geen altruïsme meer.
Dan doe je het voor 'het bevrijdende effect' wat het je kan 'opleveren'.

Het is mooi om de serie 'Joris' Wereld' te volgen en te zien op NPO 1.
Prachtig wat al zijn gasten zeggen zoals ik ook al gevolgd heb in het programma van mijn achternaam-genoot 'Joris' Showroom' ...
Bijna niets dan wijsheid.
Ze hebben vaak 'niets' maar toch veel meer dan menig materialistisch mens.

De 'wandelende dame' is daar zo'n voorbeeld van in de onlangs door mij bekeken aflevering van Joris' Wereld.
Niets dan wijsheid.

Vanaf 10 minuten en 20 seconden:

http://www.npo.nl/joris-wereld/09-12-2014/KN_1664353

[Susan]

Altruïsme bestaat.
Het woord kent immers een definitie waarbij ook kenmerken worden genoemd:

Een ethische doctrine die vindt dat individuen een morele plicht hebben elkaar te helpen, indien noodzakelijk tot de uitsluiting van diens eigen interesses of voordelen.
Iemand die een dergelijke doctrine aanhangt staat bekend als een "altruïst".[/size]

Wikipedia.

Toch heb ik wat moeite met:"de morele plicht hebben elkaar te helpen"..
Dat klopt wel natuurlijk, maar waar het hier over gaat, altruïsme, iemand zonder meer helpen, zónder er vooraf dus over na te denken enz., doet dat dan óók niet uit plichtsgevoel.

Het is mooi om de serie 'Joris' Wereld' te volgen en te zien op NPO 1.
Prachtig wat al zijn gasten zeggen zoals ik ook al gevolgd heb in het programma van mijn achternaam-genoot 'Joris' Showroom' ...
Bijna niets dan wijsheid.
Ze hebben vaak 'niets' maar toch veel meer dan menig materialistisch mens.

Is
Wij hebben daar ook verschillende keren naar gekeken, prachtige mensen zitten daar tussen

[Gast1]

Toch heb ik wat moeite met:"de morele plicht hebben elkaar te helpen"..
Dat klopt wel natuurlijk, maar waar het hier over gaat, altruïsme, iemand zonder meer helpen, zónder er vooraf dus over na te denken enz., doet dat dan óók niet uit plichtsgevoel.

Helemaal mee eens Susan!!

[Vitharr]

Toch heb ik wat moeite met:"de morele plicht hebben elkaar te helpen"..
Dat klopt wel natuurlijk, maar waar het hier over gaat, altruïsme, iemand zonder meer helpen, zónder er vooraf dus over na te denken enz., doet dat dan óók niet uit plichtsgevoel.

Dat hoeft niet, maar het kan natuurlijk wel. Je gebruikt het woord 'plichtsgevoel' en daarvoor hoeft niet perse gedacht te worden dacht ik.

[Zoeker]

Dat hoeft niet, maar het kan natuurlijk wel. Je gebruikt het woord 'plichtsgevoel' en daarvoor hoeft niet perse gedacht te worden dacht ik. :wink:

Ik weet niet of ik mij daar ik kan vinden. Gevoelens ontstaan niet zomaar vanuit het luchtledige. Ook al zijn het geen bewuste gedachten…gevoelens ontstaan (normaliter) via het denken. Plichtsgevoel ontstaat vanuit een al eerder vastgelegd gedachtenpatroon.

[Vitharr]

Dat hoeft niet, maar het kan natuurlijk wel. Je gebruikt het woord 'plichtsgevoel' en daarvoor hoeft niet perse gedacht te worden dacht ik.

Ik weet niet of ik mij daar ik kan vinden. Gevoelens ontstaan niet zomaar vanuit het luchtledige. Ook al zijn het geen bewuste gedachten…gevoelens ontstaan (normaliter) via het denken. Plichtsgevoel ontstaat vanuit een al eerder vastgelegd gedachtenpatroon.

Dat is ook het ingewikkelde aan dat onderwerp. Ik kan me prima vinden in wat jij schrijft, maar ik kan ook uitzonderingen bedenken.

Zoals ik het hier bedoelde is het waarschijnlijk precies zoals jij schrijft. Het betreft dan een eerder vastgelegd patroon (gedachten laat ik even weg, want daar ben ik niet zeker van). Wat dan volgt is een automatische reactie. Dus niet iets 'berekenends'.

Ik denk namelijk dat qua brein met gedachten een 'hardwired' circuit kan ontstaan. Een soort ontworpen instinct zeg maar. Wanneer dat circuit eenmaal intact is zijn gedachten volgens mij niet meer vereist. Een bepaalde input zorgt dan gewoon voor actie=reactie. En dat kan dan bijvoorbeeld een plichtsgevoel zijn.

[Zoeker]

Dat is ook het ingewikkelde aan dat onderwerp. Ik kan me prima vinden in wat jij schrijft, maar ik kan ook uitzonderingen bedenken.

Zoals ik het hier bedoelde is het waarschijnlijk precies zoals jij schrijft. Het betreft dan een eerder vastgelegd patroon (gedachten laat ik even weg, want daar ben ik niet zeker van). Wat dan volgt is een automatische reactie. Dus niet iets 'berekenends'.

Ik denk namelijk dat qua brein met gedachten een 'hardwired' circuit kan ontstaan. Een soort ontworpen instinct zeg maar. Wanneer dat circuit eenmaal intact is zijn gedachten volgens mij niet meer vereist. Een bepaalde input zorgt dan gewoon voor actie=reactie. En dat kan dan bijvoorbeeld een plichtsgevoel zijn.

Ja, mijn gedachten gaan ook die kant uit. Zij het dan dat die 'automatische reactie' een resultaat is van vroeger denkwerk en reageren op prikkels van buitenaf. Dat vroegere denkwerk is de opvoeding die we als kind hebben gehad en de heropvoeding die we onszelf hebben gegeven toen we volwassen werden. Dit veroorzaakt mechanismen welke emoties en gevoelens (als in automatische reacties) geven. Zoals je in je derde alinea stelt.

[Zoeker]

Ik kan me prima vinden in wat jij schrijft, maar ik kan ook uitzonderingen bedenken.

Nu ben ik natuurlijk wel nieuwsgierig naar de uitzonderingen die jij bedenkt.

[Vitharr]

Ik kan me prima vinden in wat jij schrijft, maar ik kan ook uitzonderingen bedenken.

Nu ben ik natuurlijk wel nieuwsgierig naar de uitzonderingen die jij bedenkt.

Elk voorbeeld waarbij instinct samensmelt met conditionering. Het netwerk ligt er door het denken, maar de impuls is puur natuur. Aan dat proces zelf komt in mijn ogen geen denken te pas.

Dat is zo'n moment waarbij je voelt dat je 'iets' moet doen.

[Zoeker]

Ik kan me prima vinden in wat jij schrijft, maar ik kan ook uitzonderingen bedenken.

Nu ben ik natuurlijk wel nieuwsgierig naar de uitzonderingen die jij bedenkt.

Elk voorbeeld waarbij instinct samensmelt met conditionering. Het netwerk ligt er door het denken, maar de impuls is puur natuur. Aan dat proces zelf komt in mijn ogen geen denken te pas.

Dat is zo'n moment waarbij je voelt dat je 'iets' moet doen.

Bedankt voor je antwoord, maar ik vind er geen herkenning in. Althans, niet als zijnde voortkomend uit de natuur.