Onze vaak drukke geest kan zonder dwang stil zijn

[Susan]

Je geest was zich bewust van de statige bomen, de rotsachtige heuvels, de dorpelingen en de wijde, blauwe hemel, maar hij was ook in meditatie verzonken. Hij werd door geen enkele gedachte verstoord. Er was geen spoor van herinnering, geen enkele inspanning om iets vast te houden of je ergens tegen af te zetten en er was ook niets toekomstigs dat bereikt moest worden. De geest nam alles in zich op, sneller dan het oog en hield wat hij waarnam niet vast; de gebeurtenissen trokken erdoorheen, zoals de wind door de takken van een boom trekt. Je hoorde het gesprek achter je, je zag de ossenkar en de naderende vrachtwagen. Toch was je geest volkomen stil; wat bewoog in die stilte was de impuls van een nieuw begin, een nieuwe geboorte. Maar dit nieuwe begin zou nooit oud worden, het zou nooit een gisteren en een morgen kennen. De geest ervoer het nieuwe niet, hij was zelf het nieuwe. Hij kende geen continuïteit en daarom geen dood; hij was nieuw, niet nieuw gemaakt. Het vuur kwam niet uit de sintels van gisteren.

De menselijke geest is alleen stil als hij overvloeit van energie, als hij vervuld is van die aandacht waarin iedere tegenstrijdigheid, iedere begeerte die de mens diverse richtingen op trekt, tot een einde is gekomen. De worsteling van de begeerte om stil te zijn leidt niet tot stilte. Stilte is niet met een of andere vorm van dwang te kopen, je krijgt haar niet als beloning voor onderdrukking of zelfs sublimering. Maar de geest die niet stil is, is nooit vrij, en alleen voor de stille geest gaat de hemel open. De zegening waar de geest naar zoekt, is niet door zoeken te vinden en is ook niet een kwestie van geloof.

Alleen de geest die stil is, kan haar ontvangen, die zegening, waarover geen kerk of geloof beschikt. Wil de geest stil zijn, dan moeten al zijn onderlinge tegenstrijdigheden samenvloeien en wegsmelten in de vlam van het inzicht. Een stille geest is niet een beschouwende geest. Beschouwingen veronderstellen zowel iets dat wordt beschouwd als een beschouwer, een ervarend 'zelf', dat van het verleden vervuld is. De stille geest bevat geen kern die kan worden, zijn of denken. Alle begeerte is tegenstrijdigheid, want iedere kern van begeerte vindt een andere kern tegenover zich. Het stil zijn van de geest in zijn totaliteit is meditatie.

Het is wonderlijk zoals de menselijke geest altijd vervuld is van eigen gedachten, van kijken en luisteren. Hij is nooit echt leeg en als hij het soms bij toeval lijkt, is hij alleen afwezig of dagdroomt hij. Hij kan vervuld zijn van het verlangen leeg te zijn, maar hij is nooit leeg; en omdat hij zo totaal van iets vervuld is kan hij geen kant op. Als hij zich er van bewust wordt dat hij steeds ergens van vervuld is, probeert hij vrij te zijn, leeg te zijn. De methode, de rust belovende praktijk, wordt de nieuwe vervulling voor de geest. De geest is altijd wel vervuld van de een of andere gedachte - aan de zaak, aan het gezin, of aan de toekomst. Hij is altijd vol, volgestopt met eigen bedenksels of met die van anderen, hij is onafgebroken in beweging, al heeft dat weinig te betekenen.

Jiddu Krishnamurti

Uit: Innerlijke eenvoud: commentaar op het leven