Tradities rond Kerstmis in Scandinavië - Het Julefeest

Hier kan men onderwerpen plaatsen zoals : wijsheid , inzicht , tarot , orakels enz.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
Susan
Ik Ben
Berichten: 8400
Lid geworden op: 19 apr 2012, 05:58

Tradities rond Kerstmis in Scandinavië - Het Julefeest

Bericht door Susan » 19 dec 2016, 10:50

Tradities rond Kerstmis in Scandinavië - Het Julefeest

Kerstmis wordt in christelijke landen volop gevierd als de geboorte van Christus. Toch was dit feest, dat rond de winterzonnewende valt, van oorsprong niet christelijk. Het is zelfs bij lange na niet zeker of het echt de geboortedag van Jezus is geweest. Pas halverwege de 4e eeuw (!) werd 25 december als zodanig aangewezen door de toenmalige Romeinse keizer, vooral omdat dat handig was voor het nog prille christendom en de uitbreiding daarvan in andere streken.

Afbeelding

In het heidense, nog te kerstenen noorden van Europa werd bijvoorbeeld de winterzonnewende uitgebreid gevierd en die traditie liet zich niet zo maar beteugelen. Mede door de geboorte van Christus de Verlosser te laten samenvallen met het winterzonnewendefeest van de Terugkeer van het Licht, waren de Noord-Europeanen uiteindelijk gemakkelijker te bekeren. Hoewel het Kerstfeest vooral christelijke elementen diende te bevatten, bleven in veel landen allerlei details van de oude tradities gehandhaafd. En zo ook in de Scandinavische landen, IJsland, Groenland, delen van Schotland en de Faeröer Eilanden, waar Kerstmis tot op de dag van vandaag als vanouds Jul of Jule wordt genoemd. Jule was namelijk in de oude Germaanse kalender de naam van de wintermaand. Tegenwoordig bestrijkt de Juletijd vaak de periode van midden november tot midden januari. Bij de Juletijd horen feestelijke versieringen, feestelijke maaltijden en feestelijke cadeaus. Ook deze tradities stammen nog in hun geheel uit de oude, voorchristelijke tijden.

Denemarken

De Denen vieren de periode vòòr Kerstmis vaak al uitbundig. De meeste bedrijven starten de Kerstperiode met bijvoorbeeld de Julefrokost, een uitgebreid banket voor het personeel met warme en koude gerechten en (meestal) veel drank. Op Kerstavond of eerste kerstdag geniet men met familie en/of vrienden ook vaak van een feestelijke Julefrokost.

In Denemarken komen de geschenken van de Julemand (de Deense Kerstman). Hij woont in Groenland, draagt altijd een grote zak en heeft rendieren tot zijn beschikking. De cadeautjes worden echter meestal in huis afgeleverd door de nisser, die rond het begin van de 19e eeuw tot de hulpjes van de Julemand werden bevorderd. Deze kleine bebaarde wezentjes met puntige mutsen (die wij in Nederland en België al snel kabouters zouden noemen) waren eigenlijk de vroegere huisgoden in het Deense en Oud-Noorse volksgeloof.

Afbeelding

Traditioneel leefden de nisser op zolder in huizen, hutten of stallen en zij waren dol op kinderen en dieren. De nisser bekommerden zich om het wel en wee van mens en dier, maar wanneer zij door de volwassenen niet gewaardeerd of goed behandeld werden, konden zij op vreselijke wijze wraak nemen. Toch was het niet moeilijk ze te vriend te houden: bij feestelijke gelegenheden hoefde men alleen een schaal grutten (Grød) neer te zetten. Zo ook met Kerstmis, wanneer er als dank een bordje warme pap wordt neergezet (in de hoop dat het de andere dag leeg is en er cadeautjes zijn gebracht).

De opname van de nisser in de Kersttraditie is in feite veroorzaakt door de Deense schilder Constantin Hansen. Hij vierde in 1836 Kerstmis in Rome en hing – misschien uit heimwee – als decoratie feestelijk in Julesfeer geschilderde nisser op. Eenmaal terug in Denemarken werd men laaiend enthousiast over deze Kerstmannetjes. Sindsdien horen de nisser in Denemarken helemaal bij kerstmis.

Noorwegen

Noorwegen kent voor deze periode veel dezelfde tradities als Denemarken en Zweden; het land heeft immers lange tijd deel uitgemaakt van afwisselend het Deense en het Zweedse rijk.

Afbeelding

Ook de Noren kennen de nisse als hulpjes van de Kerstman of Julenissen. Voor de Noren woont de Julenissen in Drøbak (ten zuiden van Oslo) waar een heel Kerstdorp is ingericht.

In Noorwegen kent men de traditie van het Julebord, een feestelijke maaltijd, al vanuit de middeleeuwen. Gebruikelijk was om de restanten van de maaltijd op tafel te laten staan of buiten te zetten, zodat arme mensen en zwervers zich er ook aan te goed konden doen. Verder liet men het eten 's nachts buiten staan om de mythische, bovennatuurlijke wezens in de bossen (bijvoorbeeld trollen en nisses) te eren. In werkelijkheid werd het eten aangevreten of meegenomen door wilde dieren, maar het werd meestal geïnterpreteerd, dat de trollen, nisses en eventuele andere mythische wezens waren tevreden gesteld.

Tegenwoordig wordt het zeer bewerkelijke Julebord thuis steeds minder vaak gemaakt als familiemaaltijd voor eerste Kerstdag. Het is nu meer de maaltijd, die bedrijven aan hun personeel aanbieden. De Juletijd is de laatste jaren daardoor de toptijd voor restaurants, cateringbedrijven en taxibedrijven geworden. Typisch is overigens dat deze Kerstfeestjes alleen voor de werknemer is en niet voor diens partner of familie.

Zweden

In Zweden wordt de Kerstperiode voorafgegaan door de viering van St. Lucia-dag op 13 december. St. Lucia was een jong christenmeisje, dat in het geheim voedsel bracht aan vervolgde christenen in de catacomben van Rome. Om zoveel mogelijk voedsel mee te kunnen nemen, droeg zij een kroon met brandende kaarsen op haar hoofd. Helaas werd zij een keer gesnapt en stierf een martelaarsdood (in het jaar 304). Het verhaal van St. Lucia werd in Zweden geïntroduceerd door de eerste monniken, die in het land met de kerstening begonnen. De keuze voor 13 december stamt uit de oude Juliaanse kalender. 13 december was daarin de dag van de winterzonnewende; het heidense lichtfeest werd aldus het lichtfeest van St. Lucia.

Afbeelding

In Zweden worden cadeautjes tegenwoordig ook gebracht door de Kerstman of Jultomten, of door zijn hulpjes, de tomten of nissar (kabouterachtige wezens). Jultomten woont voor de Zweden – heel toepasselijk – in Tomteland in de provincie Dalarna, in midden-Zweden.

Heel vroeger was het verhaal van de brenger van geschenken echter anders in de Scandinavische landen. Traditioneel verscheen de Julegeit op Kerstavond, klopte op de deur en gaf geschenken af. Later veranderde het beeld van de Julegeit in de tomte en weer later in de Jultomten. In Zweden hebben sommige families echter nog steeds jaarlijks een geit, gemaakt van stro, in huis of in de tuin staan.

Finland

Ook in Finland is de Juletijd zeer belangrijk. Voor de Finnen woont de Kerstman of Joulupukki (dat eigenlijk 'Kerstgeit' betekent) in Korvatunturi, Lapland. In Finland is de mythe van de Julegeit een andere dan in de omringende landen.

Afbeelding

De Julegeit was van oorsprong afschrikwekkend en zou de mensen om geschenken hebben gevraagd in plaats van ze uit te delen. Na verloop van tijd oogde de Julegeit vriendelijker en werd uiteindelijk de brenger van geschenken, totdat de Kerstman die taak weer overnam. De naam Joulupukki bleef echter gehandhaafd, ook al was de Kerstman beslist geen geit! Joulupukki rijdt met zijn rendier rond om geschenken af te geven, maar als kinderen stout zijn geweest, laat hij een zak kolen achter. Joulupukki heeft ook kleine helpers, de tonttu.

24 december is een speciale en misschien wel de belangrijkste dag van de Juletijd.
Tegenwoordig is het voor de Finnen gebruikelijk geworden om naar begraafplaatsen te gaan en de graven van familie en vrienden te bezoeken. Omdat sommige begraafplaatsen erg groot zijn, staat er politie paraat om het drukke verkeer te leiden. Rond de Juletijd wordt het in Finland al rond 15.00 uur donker. Daarom worden veel kaarsen en lantaarns aangestoken en bij de graven gezet. De hele begraafplaats licht dan op met brandende kaarsen en lantaarns in de sneeuw, een sprookjesachtig gezicht. Eerste Kerstdag wordt meestal rustig thuis met de familie doorgebracht.

Afbeelding

https://tallsay.com/
voor wie weet, hoeft niets verklaard te worden
voor wie niet weet, is geen verklaring afdoende

Gebruikersavatar
Osiris
Wetenschapper
Berichten: 4726
Lid geworden op: 01 apr 2013, 07:53

Re: Tradities rond Kerstmis in Scandinavië - Het Julefeest

Bericht door Osiris » 19 dec 2016, 18:47

In de sauna waar ik kom,word eveneens een Finse kerst traditie in ere gehouden tijdens de Kerst.
De Joulu opgieting.
De sauna vloer is dan bezaaid met dennetakken om de doden/geesten niet te verstoren.

Normaliter word het afgelopen jaar,met al z'n ups en downs, doorgenomen tijdens zo'n saunagang en de overledenen van dat jaar geeerd.

De kachel word geprikkeld door er drank ( in Finland dan wel :mrgreen: ) overheen te gieten,de stoom en hogere luchtvochtigheid door de aanwezigen word rondgewapperd met behulp van takken of doeken.
The only thing that never changes is, that everything is constantly changing

Gebruikersavatar
Susan
Ik Ben
Berichten: 8400
Lid geworden op: 19 apr 2012, 05:58

Re: Tradities rond Kerstmis in Scandinavië - Het Julefeest

Bericht door Susan » 19 dec 2016, 20:39

Leuk om over dit soort tradities die ze
in ere houden te lezen :grin:
voor wie weet, hoeft niets verklaard te worden
voor wie niet weet, is geen verklaring afdoende


Gebruikersavatar
Tammy
Forumbeheerster
Berichten: 80370
Lid geworden op: 04 feb 2005, 18:20

Re: Tradities rond Kerstmis in Scandinavië - Het Julefeest

Bericht door Tammy » 23 dec 2016, 12:12

Hartstikke leuk om te lezen inderdaad. :grin:

Somewhere, something incredible is waiting to be known.

Carl Sagan.

Plaats reactie