Mystieke ervaring is alomvattend

[Susan]

In een mystieke ervaring dringt een diepere laag van de werkelijkheid in het bewustzijn door.
Een werkelijkheid die er altijd was, maar die men niet ontwaarde, waarvan men zich niet bewust was.
Een werkelijkheid die in het eigen ik en de werkelijkheid rondom als het ware verborgen is.
Uit de diepte van het eigen ik komt ze boven. Ze doorbreekt de grenzen van het wakend bewustzijn.
In die zin wordt mystiek ook wel 'bewustzijnsverruiming' genoemd.
Het is te vergelijken met dromen: in beelden dringt het onbewuste 'ik' door in het bewuste.
Alleen gaat het om meer dan het onbewuste. Het gaat om een diepere laag in ons wezen, dezelfde die
ook de diepere werkelijkheidslaag is in alle dingen.

Deze doorbraak van een andere werkelijkheid dan die van alledag kan erg verwarrend zijn en sterke emoties oproepen.
Je weet niet wat je overkomt, je bent uit je dagelijkse doen, uit het lood geslagen, en vaak word je overstelpt door een geluksgevoel.
Maar het kan ook in de diepste rust geschieden. Op langere termijn op je leven terugkijkend, kun je dan als met een schok ervaren dat je vanuit een diep besef anders tegen jezelf en de werkelijkheid bent gaan aankijken. Het ingrijpende van de ervaring wordt pas achteraf beseft.
Voor de mystieke ervaring is kenmerkend dat ze kort van duur is, onmiddellijk, vaag en alomvattend, maar ook dat ze diep in het leven ingrijpt en in die zin van lange duur is, een voortdurende impuls om het vage vorm te geven, het alomvattende binnen de beperking van de concrete realiteit te brengen, het onmiddellijke in beelden en woorden te bemiddelen.
De doorbraakervaring zelf is kortstondig en wordt daarom ook wel de ervaring van het 'nunc stans' genoemd: het stilstaand nu.
Er is geen besef meer van tijd, van een verloop van tijd met verleden en toekomst.

Een besef van 'eeuwig'.
Ze is een onmiddellijke ervaring, zonder beelden, woorden, maar ook zonder iets tussen het ik en die andere werkelijkheid.
Het besef van een apart eigen ik dat iets anders ervaart, dat zichzelf nog ervaart als genietend, ziend, ervarend - dat besef is er ook niet meer. Dit alles klinkt nogal vreemd, maar het zou ook kunnen gelden voor een omhelzing waarbij je in de zevende hemel raakt van geluk, jezelf vergeet en geen besef hebt van tijd. Mystieke ervaring is daarom alomvattend. Ze is niet alleen iets van gevoel, fantasie, verstand, wil - dit is alles tegelijk - maar ze omvat ook alles wat is. Ze is een beseffen, met alles wat in je is, dat alle dingen een zijn, een universum, een organisch geheel waarin je zelf past. Een dergelijk zien is abstract, op geen enkel detail gericht, en in die zin vaag.

Maar het is wel paradijselijk: alles is een, hangt met elkaar samen, is niet gesplitst in goed en kwaad, in ik en de ander, in lichaam en geest.
Alles blijkt dan in wezen goed te zijn. Daar komt bij dat Liefde de grond van alles blijkt te zijn, de samenhang van dit geheel, het hart van dit organisme. Dat een dergelijk zien, hoe kort ook, een diepe vreugde betekent en ook een verlangen oproept om het vast te houden, ligt voor de hand. Alles wat in het dagelijks leven levensvreugde ondermijnt, verbleekt tot een illusie.
De dood is niet meer angstwekkend als het ik opgaat in het onsterfelijk universum en verdwijnt in een stilstaand nu.
De absurditeiten van de huidige samenleving - arm en rijk, verdediging van het bestaan door vernietigingswapens, geweld om zin in het leven te vinden, verslaving om zich vrij te voelen - verdwijnen in die ene liefdesgrond waarin alles een, goed en zinvol is.

Jiddu Krishnamurti