Zie je het dan als toeval met een betekenis?
De Synchroniciteit Theorie
Toevallige gebeurtenissen horen bij het leven. Meestal negeert u ze, en soms lacht u er hard om. Of is er soms meer aan de hand? Wat zijn synchronistische gebeurtenissen en waarom komen ze voor? Kunnen statistieken werkelijk het bizarre toeval verklaren waarvan soms sprake is? Is die verklaring wetenschappelijk of vooral spiritueel?
Wat is synchroniciteit?
De term 'synchroniciteit' is in het begin van de twintigste eeuw bedacht door de Zwitserse psycholoog Carl Jung. Hij beschreef er het fenomeen van uitzonderlijk toeval mee, dat volgens hem te vaak voorkwam en te veel verborgen betekenis had om willekeurig te kunnen zijn. Jung stelde dat dergelijke gebeurtenissen, waarbij geen causaal verband kan worden aangetoond, toch een sterke relatie vertonen. Deze relatie is echter op een geheel ander principe gebaseerd: synchroniciteit.
Synchroniciteit kan het beste omschreven worden als 'toeval met een betekenis'. Door overeenkomsten tussen 'universele krachten' en iemands levenservaring wordt een bepaalde gebeurtenis gecreëerd. Jung noemde het een 'onoorzakelijk verbindend principe'. Volgens hem zouden mensen kunnen leren zich intuïtief van deze processen bewust te worden. Door communicatie tussen het eigen en het collectief bewustzijn zou het individu de gebeurtenissen om zich heen vorm kunnen geven en er in harmonie mee leven. Jung noemde dit proces 'individuatie'.
Kritiek
Als mensen alle mogelijke gebeurteniscombinaties in hun eigen leven op een rij zetten, ligt het statistisch gezien voor de hand dat iedereen wel eens iets meemaakt dat synchroniciteit zou kunnen worden genoemd. Critici wijzen op Jungs twijfelachtige geestelijke gezondheid op het moment dat hij zijn theorieën ontwikkelde. Jung geloofde zelfs een tijdje dat hij profeet was. Het zou zijn roeping zijn om de 'religieuze leegte' in het leven van mensen boven de 35 jaar met zijn eigen theorieën en overtuigingen op te vullen.
In veel voorbeelden is het toeval bij lange na niet zo opmerkelijk als het in eerste instantie lijkt. Neem het voorkomen van het getal 57 in de Amerikaanse Revolutie. Een onderzoekje toont aan dat 57 bepaald niet het enige getal was. Sterker nog, in sommige gevallen zijn de feiten wel erg ruim geïnterpreteerd. De statistiek kan het bestaan van toeval heel goed verklaren. Zo wordt met behulp van kansberekening duidelijk, dat een groep van maar 41 mensen nodig is om een kans van 90 procent te creëren dat twee ervan op dezelfde dag jarig zijn.
Het collectief onderbewustzijn
Jungs synchroniciteittheorie was gebaseerd op zijn idee van een collectief onderbewustzijn. Dit is in tegenstelling tot het persoonlijke onderbewustzijn niet voor elk individu uniek, maar wordt door iedereen gedeeld en bevat gemeenschappelijke archetypen. Jung veranderde de term later in 'objectieve psyche' omdat deze door iedereen gedeeld wordt en een beter besef biedt van het ideale Zelf dan het bewustzijn.
Stel dat u naar een moeder kijkt. Het archetype 'moeder' helpt u bij de interpretatie van dit beeld door al uw herinneringen en interpretaties van moeders - met name het centrale archetype, in dit geval uw eigen moeder. Het collectief wordt een 'complex' genoemd. Iedereen deelt het besef van archetypen met elkaar, zoals het archetype voor 'moeder'. U heeft er een groot aantal individuele variaties van opgeslagen die alleen ú gebruikt voor uw eigen unieke versie van dit en anderen archetypen.
Heeft u ooit synchroniciteit meegemaakt?
- Toeval is heel gewoon en niet elk voorval is synchroniciteit. Toch is het heel waarschijnlijk dat u wel eens hulp heeft gehad van het universum. Is u ooit een van onderstaande dingen overkomen?
- U loopt een winkel binnen zonder te weten wat u wilt. Het voorwerp dat u nodig heeft, valt van een schap en blijft voor uw voeten liggen.
- U moet een hoge rekening betalen, maar u heeft geen geld. Plotseling krijgt u een meevaller ter grootte van het benodigde bedrag.
- U denkt aan een vriendin die u al jaren niet gezien heeft. Het volgende moment gaat de telefoon.
- U bent veel te laat, maar net als u bij de overvolle parkeerplaats komt, rijdt er iemand weg.
- U krijgt plotseling een naar voorgevoel en besluit om niet volgens plan naar een bepaalde plaats te gaan. Later blijft dat er op die betreffende plek een ernstig ongeluk is gebeurd.
Synchroniciteit verklaard
Volgens sommigen heeft synchroniciteit haar wortels in de kwantumfysica; experimenten tonen namelijk aan dat er in werkelijkheid nauwelijks scheiding tussen materie bestaat. Alles is op alle niveaus een constant bewegend web van informatie, dat uiterst gevoelig is voor de bewegingen van ander delen van zichzelf. Zo kunnen twee fotonen door een enorme afstand gescheiden zijn, maar kan een verandering in het ene foton toch een gelijktijdige verandering in het andere bewerkstelligen.
De sleutel is wellicht correlatie in plaats van causaliteit. Twee gebeurtenissen kunnen verbonden zijn zonder een 'oorzaak-gevolg' relatie te hebben. Er is geen duidelijke grens tussen synchroniciteit en intuïtie; soms lijkt het alsof beide aan het werk zijn. Intuïtie kan u in en bepaalde richting leiden, maar meestal geeft ook het universum u een duwtje in de rug. Er zijn blijkbaar zowel interne als externe gebeurtenissen die op een of andere manier samenwerken. Er wordt gezegd dat alleen degenen die voor synchroniciteit openstaan dit ervaren. Hoe meer iemand zich er bewust van wordt, des te vaker het voorkomt.
Beroemde voorbeelden van synchroniciteit
Een beroemd voorbeeld van synchroniciteit betreft Emile Deschamps. In 1805 deelde de Franse schrijven een pruimengebakje met een onbekende man die de Fontgibu heette. Tien jaar later zat Deschamps in een restaurant in Parijs. Toen hij een pruimengebakje wilde bestellen, werd hem verteld dat het laatste stuk net naar een andere klant was gegaan. De Fontgibu. Ruim vijftien jaar later kreeg Deschamps na een diner een pruimengebakje voorgeschoteld. Vervolgens wandelde de man het vertrek binnen.
Jung beschreef het voorval dat hem op het bestaan van synchroniciteit bracht. Terwijl hij naar en patiënt luisterde die vertelde dat ze over een gouden scarabee had gedroomd, hoorde hij een tikkend geluid op het raam. Het was een mestkever; de meest op een scarabee lijkende kever in zijn land.
Een ander voorbeeld van Jung is dat van een vriend die droomde dat hij in Spanje was nadat zijn vader hem een reis ernaartoe had beloofd. Hij beschreef een gotische kathedraal, een groot plein en een koets met twee roomkleurige paarden. Later, tijdens de reis, beleefde de man tot zijn verbazing exact dezelfde scène als in zijn droom. Zelfs de kleur van de paarden klopte!
Soorten synchroniciteit
Synchronistische gebeurtenissen vallen meestal in een specifieke categorie. Overlap met andere categorieën is echter mogelijk.
Waarschuwingen en voorgevoelens
Een gebeurtenis of voorgevoel waardoor u uw plannen wijzigt en daardoor aan een ramp ontsnapt. Zo wordt gezegd dat 899 (!) mensen voorgevoelens of dromen over de Titanic hadden en weigerden aan boord van het ten ondergang gedoemde schip te gaan.
Getallen
De geschiedenis toont aan dat getallen soms gebeurtenissen verbinden. Tijdens de Amerikaanse Revolutie komt bijvoorbeeld het getal 57 erg vaak voor. Zo bestaat de laatste paragraaf van de Amerikaanse Grondweg uit 57 woorden. Er waren 57 'ja'- stemmen uit New Hampshire en alle wetten beginnen met het 573 woord uit de Grondwet: 'all'. De 'Liberty Bell' is 57 jaar na Washingtons 57e verjaardag voor het laatst gebruikt en zijn twee overwinningen op de Britse generaal Charles Cornwall lagen 57 dagen uit elkaar.
Dierlijke interactie
Een vreemd voorbeeld betreft de kanarie van Howard Carter, die door een cobra verslonden werd op de dag dat Carter de graftombe van Toet-Ankh-Amon vond. De kanarie had de weg naar de tombe gevonden en de cobra zou de favoriete beschermer van de beroemde koning zijn geweest.
De zintuigen en associaties
Een voorbeeld hiervan is als u een ondefinieerbare geur ruikt of een liedje neuriet op het moment dat de persoon met wie u deze zaken associeert een belangrijk emotioneel moment doormaakt.
Levenloze voorwerpen
Een ander type synchroniciteit: een voorwerp verschijnt precies op het moment dat u het nodig heeft of toont een significant verband met een gebeurtenis. Zo werd in New York, twee weken na het zinken van de Titanic, een verhuisdoos geopend. Hierin bevond zich een beschadigde replica van het schip. De schade kwam overeen met die bij de echte Titanic.
Dromen
Er bestaan veel verslagen van dromen waarin een ramp of onplezierige gebeurtenis werd voorspeld; ofwel expliciet, of in de vorm van een boodschap.
Parallelle levens
Abraham Lincoln en John F. Kenndy werden 100 jaar na elkaar tot president gekozen. Ze werden beiden op een vrijdag, in aanwezigheid van hun vrouwen, vermoord door mannen met drie namen (John Wilkes Booth en Lee Harvey Oswald). De namen van de moordenaars bestaan beide uit vijftien letters.
Bron MBS ©Loes Raaphorst 03/2006
) Eind van het verhaal is dat ik synchroniciteit als verschijnsel niet uitsluit, maar misschien vullen we graag in wat we in onze verbeelding wenselijk achten.
