Bezoekers aan de 50+ beurs in Utrecht.
Preventief slikken van ‘polypil’ verkleint de kans op een hartkwaal bij 50-plussers.
Het is een grensverleggend idee dat de gangbare medische praktijk op zijn kop zet: laat gezonde 50-plussers dagelijks een combinatiepil slikken met daarin bloeddrukverlagers, een cholesterolverlager en aspirine en kijk of het aantal hart- en vaatziekten daardoor afneemt. Na vijftien jaar wetenschappelijk onderzoek naar die zogeheten polypil is nu duidelijk dat zo’n aanpak werkt: de kans op een hartinfarct of een beroerte daalt daardoor met eenderde.
De bevindingen, die vrijdag in vakblad The Lancet zijn gepubliceerd, zijn ‘zeer indrukwekkend en solide’, zegt Rick Grobbee, hoogleraar klinische epidemiologie aan het UMC Utrecht. Bij de deelnemers die de pil echt elke dag slikten (80 procent) waren de uitkomsten nog sterker: bij die groep nam het aantal hart- en vaatziekten met ruim de helft af.
Het onderzoek werd gedaan in Iran, waar bijna 7.000 50- tot 75-jarigen in twee groepen werden verdeeld: de helft kreeg een dagelijkse pil, de andere helft werd regelmatig voorgelicht over een gezonde leefstijl en werd gecontroleerd. Als de deelnemers in die groep een hoge bloeddruk kregen, werden ze daarvoor alsnog behandeld. De resultaten maken duidelijk dat 35 mensen vijf jaar lang de polypil moeten slikken om één ernstige complicatie te voorkomen. Of de resultaten in Nederland net zo gunstig zijn, valt te bezien omdat de zorg hier van hoger niveau is. Desalniettemin is sprake van de eerste studie naar de combinatiepil waarbij een grote groep mensen lang genoeg is gevolgd om het effect te kunnen beoordelen, aldus Grobbee. ‘Deze resultaten geven de doorslag.’
De uitkomsten zetten de discussie op scherp over de vraag of gezonde mensen vanaf een bepaalde leeftijd preventief medicijnen moeten gaan slikken. Het risico op hart- en vaatziekten neemt toe met de leeftijd, het idee is dat ouderen met de pil hun risicofactoren laag houden en zo ziekten voorkomen. De polypil werd in 2003 bedacht door twee Britse hoogleraren die er zo enthousiast over waren, vertelt Grobbee, dat gekscherend werd geopperd om de bestanddelen van de pil in het drinkwater te stoppen. Op het idee kwam al snel kritiek: het risico op hart- en vaatziekten kan ook worden verkleind door gezond te leven. In antwoord op de polypil schreven Nederlandse wetenschappers zelfs dat een poly-meal effectiever zou zijn.
De Hartstichting laat in een reactie weten geen voorstander te zijn van het preventief voorschrijven van de polypil aan gezonde mensen. ‘Medicalisering ligt dan op de loer’, zegt epidemioloog en beleidsadviseur Ineke van Dis. Bovendien neemt de pil de oorzaken van een verhoogd risico niet weg: ‘Het kan een vrijbrief zijn om ongezond te blijven leven.’ Onderzoeksleider Reza Malekzadeh van de universiteit van Teheran schrijft in The Lancet dat het gebruik van de polypil een gezonde leefstijl niet kan vervangen.
Grobbee snapt de kritiek maar zegt dat lang niet alle hart- en vaatziekten met een verkeerde leefstijl te maken hebben. ‘Het is een moreel argument; overgewicht proberen we ook preventief te bestrijden terwijl mensen dat zelf op kunnen lossen.’
Voorlopig denkt Grobbee dat de pil relevant kan zijn voor de 1,3 miljoen Nederlanders die al medicijnen gebruiken tegen een hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte. Bij elke pil die patiënten extra moeten slikken, daalt de therapietrouw met 20 procent, weet hij uit eigen onderzoek. ‘En medicijnen die niet worden geslikt, werken niet.’ Met een combinatiepil zou die therapietrouw omhoog kunnen.
De afzonderlijke medicijnen uit de viercomponentenpil zijn allemaal allang van het patent af en daardoor goedkoop. De pil veroorzaakte geen overmaat aan ernstige bijwerkingen: het aantal maagzweren en hersenbloedingen blijkt in beide groepen even laag. Toch blijft de Hartstichting voorstander van de Nederlandse aanpak, waarbij alleen patiënten met een hoog risico worden behandeld met medicatie op maat. De polypil kan volgens Van Dis wel uitkomst bieden in landen waar de zorg niet optimaal is.
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... ~b68163ef/