MENSEN HIELDEN ER MOGELIJK IN DE BRONSTIJD AL SLAVEN OP NA

[univers]

De bronstijd in Midden-Europa beslaat de periode van 2200 tot 800 voor Christus. Nieuwe analyses laten nu zien hoe lang de geschiedenis van sociale ongelijkheid in gezinsstructuren teruggaat. (Afbeelding: bunterhund)

Onderzoek wijst uit dat er zo’n 4000 jaar geleden in Duitsland al sprake was van ‘sociale ongelijkheid’ binnen huishoudens.

Dat schrijven Duitse onderzoekers in het blad Science. Ze baseren zich op opgravingen in het zuiden van Duitsland. Hier zijn verschillende kleine begraafplaatsen uit de Bronstijd te vinden die hoorden bij specifieke woonboerderijen en waarop alleen mensen die op en rond die boerderijen woonden en werkten, werden begraven. Het betekent dat deze begraafplaatsen ons een uniek inkijkje kunnen geven in de samenstelling van huishoudens in de Bronstijd.

Vrouwen en lokale bewoners
Eerdere opgravingen op deze begraafplaatsen onthulden al dat aan elkaar verwante individuen met een hoge status in deze woonboerderijen samenleefden met vrouwen die eveneens een hoge status hadden, maar niet aan hen verwant waren en zelfs niet uit de directe omgeving kwamen. Het wijst erop dat vrouwen hun eigen familie verlieten om elders met een man te trouwen en zich bij zijn familie te voegen. Het nieuwe onderzoek gaat nog een stap verder en wijst uit dat op de begraafplaatsen ook mensen begraven liggen met een aanzienlijk lagere status die vaak uit de directe omgeving van de woonboerderij kwamen.

Het onderzoek
De onderzoekers kunnen die conclusies trekken op basis van genetisch onderzoek – ze bestudeerden het DNA van meer dan 100 skeletten die op deze begraafplaatsen zijn teruggevonden – en archeologische vondsten. Zo leidden ze de sociale status van individuen af uit de geschenken waarmee zij begraven werden. Het onderzoek wijst uit dat de aan elkaar verwante bewoners van de woonboerderijen en de vrouwen die van grote afstand – soms wel honderden kilometers – kwamen om zich bij deze familie te voegen, met grafgiften begraven werden. Denk dan aan wapens of juwelen. Alleen de lokale, niet aan de vermogende familie of hun vrouwen verwante mensen werden zonder dure grafgiften begraven. Het getuigt van een sociale ongelijkheid binnen huishoudens, zo stellen de onderzoekers. Of de minder gefortuneerde bewoners van de woonboerderijen daadwerkelijk slaven of knechten of dienstmeisjes waren, is niet met zekerheid te zeggen. Maar het lijkt zeker mogelijk.


Een deel van een dolk die in het graf van een gefortuneerde vrouw is aangetroffen. Afbeelding: K. Massy.

Verrassend
Het is best verrassend dat mensen er in de Bronstijd al zulke complexe sociale structuren binnen hun huishouden op nahielden. Iets vergelijkbaars is ons bekend van de Grieken en Romeinen – bij laatstgenoemden waren slaven weliswaar onderdeel van de familie, maar hadden zij gelijktijdig een veel lagere sociale status – maar de huishoudens die de onderzoekers nu in het zuiden van Duitsland analyseerden, zijn zo’n 1500 jaar ouder! “Het laat zien hoe ver de geschiedenis van sociale ongelijkheid binnen gezinnen terug gaat,” aldus onderzoeker Philipp Stockhammer.

Hardnekkig
Wat het onderzoek verder laat zien, is dat deze sociale ongelijkheid ook in de Bronstijd behoorlijk hardnekkig was. De sociale verschillen hielden generaties op rij stand, zo stellen de onderzoekers, nadat ze de stambomen van de huishoudens over een periode van vier tot vijf generaties in kaart brachten (zie kader). Gedurende die periode bleven de rijken rijk en de armen arm: rijkdom en status werd van generatie op generatie overgedragen.

Het onderzoek is indrukwekkend en laat zien wat de archeogenetica – een tak van archeologie waarbij de focus op DNA afkomstig uit oude beenderen ligt – allemaal kan onthullen. “Archeogenetica voorziet ons van een compleet nieuwe kijk op het verleden,” stelt onderzoeker Johannes Krause. “Tot voor kort hadden we niet gedacht dat het mogelijk zou zijn om huwelijksgewoonten, sociale structuren en sociale ongelijkheid in de prehistorie te onderzoeken.”

Bij het samenstellen van de stambomen van de gefortuneerde families ontdekten de onderzoekers al snel dat alleen de mannelijke lijn lokaal stand hield. Dat is te verklaren doordat vrouwen wegtrokken om zich elders bij hun man en zijn familie te voegen. Hun broers die achterbleven haalden op hun beurt hun vrouwen ook weer van ver.

https://www.scientias.nl/mensen-hielden ... ven-op-na/

https://www.uni-muenchen.de/information ... hheit.html