Eerste bewijs van gevederde polaire dinosauriërs gevonden in Australië

[univers]

zo heeft een gevederde dinosaurus die het zuidelijk poolgebied bewoonde er mogelijk uitgezien. Afbeelding: Melbourne Museum

Voor het eerst hebben onderzoekers fossiel bewijs gevonden dat gevederde dino’s nabij de zuidelijke poolcirkel leefden.

Begraven in fijne en modderige aarde op de bodem van een ondiep meer dichtbij de Zuidpool, ontdekten onderzoekers al in de jaren zestig unieke gefossiliseerde veren. Al die tijd zijn die veren echter op de plank blijven liggen. Totdat onderzoeker Benjamin Kear ze besloot af te stoffen. Nu blijkt dat deze veren een slordige 118 miljoen jaar oud zijn en aan dinosauriërs en primitieve vogels toe behoorden. Het is het eerste bewijs dat deze miljoenen jaren oude dieren die nabij de zuidelijke poolcirkel leefden, over een donzig verenkleed beschikten dat hen tijdens koude maanden warm moest houden.

Natuurpark
De veren zijn gevonden tijdens verscheidende onderzoeksexpedities naar het Koonwarra Fish Beds Geological Reserve; een natuurreservaat in Australië op ongeveer 145 kilometer afstand van de stad Melbourne. “Dit park staat bekend om spectaculaire vondsten zoals prachtig bewaard gebleven vissen en insecten,” vertelt Kear aan Scientias.nl. “Zelfs de oudste bekende fossiele vlo is hier opgedoken.”

Gevederde dino’s
Dat er gevederde dinosaurussen bestonden, is eigenlijk niet nieuw; we weten al een tijdje dat sommige dinosaurussen over een heus verenkleed beschikten. Een voorbeeld is de Caihong juji waarvan fossiele resten zijn gevonden in China. Deze dino beschikte over een kleurrijk verenkleed dat ook nog eens onder invloed van het licht veranderde. Toch zijn de plaatsen waar onderzoekers op veren zijn gestuit, gering. “Dinosaurusveren zijn eigenlijk maar op een handjevol plaatsen over de hele wereld aangetroffen en dan met name op het noordelijk halfrond,” zegt Kear. Veren die op het zuidelijk halfrond zijn gevonden zijn dus zeldzaam. En veren afkomstig uit oude polaire omgevingen zijn zelfs nog nooit ontdekt. “Onze vondst laat dus niet alleen voor het eerst zien hoe wijdverspreid gevederde dinosaurussen en oervogels waren, maar dat ze dus ook in poolgebieden voorkwamen.”

e zult je misschien afvragen waarom een natuurreservaat in Australië ineens onder een poolgebied wordt gerekend. “Dit is het interessante gedeelte,” mailt Kear. “118 miljoen jaar geleden maakte Australië samen met Antarctica deel uit van de zuidelijke poolmassa.” Hoewel het klimaat destijds warmer was dan nu, kon het er alsnog behoorlijk koud worden. “Er is substantieel bewijs dat suggereert dat het op de Zuidpool seizoensgebonden vroor en daar de temperatuur in de winter zelfs onder de 0 graden Celsius dook,” zegt Kear. “Er is zelfs bewijs voor permafrost en seizoensgebonden zee-ijs in de regio. Dus je moet je voorstellen dat deze gevederde dinosaurussen en vogels een aantal maanden per jaar in zeer koude omstandigheden leefden waar er zelfs sprake was van totale duisternis.” En in zulke barre omstandigheden was een warm verenkleed geen overbodige luxe.

De veren
Het team vond in de museumverzameling tien verschillende soorten fossiele veren die ze met behulp van geavanceerde technologieën grondig bestudeerden. Daarbij kwamen ze tot een aantal opmerkelijke ontdekkingen. “De veren verschillen niet veel van andere dinosaurusveren en dat is ook één van de belangrijkste aspecten uit de studie,” legt Kear uit. “De poolveren kunnen één op één vergeleken worden met die van dinosaurussen en oervogels afkomstig uit andere delen van de wereld. Bovendien omvat de verzameling veren verschillende stadia; van haarachtige ‘proto-veren’ behorend tot vleesetende dinosaurussen tot primitieve vormen van vleugelveren die de eerste vogels gebruikten om mee te vliegen.” De onderzoekers schrijven een aantal veren toe aan paraves; een groep theropode dinosauriërs. Daarnaast lijken andere veren erg op die van enantiornithes; een uitgestorven groep vogels waartoe de meeste vogelsoorten in het Krijt behoren. “Interessant is dat onze poolvogelveren allemaal heel klein zijn,” zegt Kear. “We denken dan ook dat we hier de veren van jonge vogels hebben gevonden.”


Proto-veer van een vleesetende dinosaurus gevonden in Koonwarra. Afbeelding: Melbourne Museum


Veer van een oervogel. Afbeelding: Melbourne Museum

Proto-veren
In tegenstelling tot de complexe veren die vogels tegenwoordig hebben en gekenmerkt worden door in elkaar grijpende haakjes, beschikten verschillende soorten vleesetende dinosaurussen (maar ook een reeks andere dino’s en pterosauriërs) over veel eenvoudigere proto-veren. Dit zijn veren met een soort haarachtige draadstructuur. Deze proto-veren dienden waarschijnlijk als een pluizig verenkleed dat meehielp om dinosaurussen warm te houden.

Kleuren
Maar dat is nog niet alles. Op de veren troffen de onderzoekers namelijk ook de microscopische restjes van mogelijke melanosomen – de cellen die pigment bevatten – aan. “Op sommige veren zijn duidelijk licht en donker gekleurde banden te zien,” vertelt Kear. “De aanwezigheid van deze melanosomen suggereert dat we hier achterblijvend bewijs zien van gestreepte patronen op de veren. Dit kan betekenen dat deze veren wellicht dienden als camouflage of gebruikt werden voor visuele communicatie. Bovendien blijkt uit de restjes dat sommige veren donker gekleurd waren. Donkere veren komen tegenwoordig ook voor bij vogels die zelf hun temperatuur reguleren. Daarom denken we dat de veren van oervogels en dinosaurussen een soortgelijke functie hadden en dus werden gebruikt voor isolatie zodat deze dieren warm bleven in koude, polaire omstandigheden.”

De functie van veren bij de eerste gevederde dinosaurussen was dus vooral van praktische aard. Dat was zeker op de zuidelijke poolcirkel handig. Het betekent dat de dinosaurussen voor een beetje kou niet terugschrokken en ook prima in polaire landschappen konden vertoeven. “Het verraste ons hoeveel informatie we konden halen uit eigenlijk maar een paar dinosaurusveren,” zegt Kear. “Het laat zien hoe goed fossielen in Koonwarra bewaard blijven en dat we ook in de toekomst nog op spectaculaire vondsten kunnen rekenen.” De opgravingen zijn dan ook al aan de gang. “Het is een kwestie van tijd en een beetje geluk.”

https://www.scientias.nl/118-miljoen-ja ... schrokken/

https://www.uu.se/en/news-media/press-r ... pm&lang=en

[Annemiet]

[gusteman]

Als ik zoiets lees

Begraven in fijne en modderige aarde op de bodem van een ondiep meer dichtbij de Zuidpool, ontdekten onderzoekers al in de jaren zestig unieke gefossiliseerde veren. Al die tijd zijn die veren echter op de plank blijven liggen. Totdat onderzoeker Benjamin Kear ze besloot af te stoffen.

dan stel ik me altijd weer de vraag: "wat zou er zo nog allemaal op bestofte planken, in kasten, dozen of koffers liggen te wachten om ooit eens naar behoren onderzocht te worden?"

[univers]

Daar ben ik ook nieuwsgierig naar.