Scheppingsmythen

Mythes, sages, legendes, en cryptozoölogien , kun je hier vinden en plaatsen.
Plaats reactie
Ufo

Scheppingsmythen

Bericht door Ufo » 17 sep 2016, 11:06

Een scheppingsmythe houdt de beschrijving van de schepping of het ontstaan van de wereld in en vormt sinds de oudste tijden een essentieel bestanddeel van de mythen. Hoewel iedere mythologie haar eigen kosmogonie bevat, onderscheidt men toch een aantal gemeenschappelijke elementen.

Het oude Egypte

In het begin is er de chaos, vaak beschouwd als een kosmisch ei, In Egypte (Heliopolis) was er een oceaan, Nun, die dat ei vulde. Uit Nun, die de kiemen van alle later leven bevatte, kwam de zonnegod Atum ('hij die volkomen is') tevoorschijn, de schepper en oervader van alle volgende generaties van goden. Door zelfbevruchting bracht hij het eerste godenpaar voort, Su en Tefnut. Hun kinderen Geb en Nut werden door Su van elkaar gescheiden waarbij Geb de aarde vormde, Nut het hemelgewelf en Su zelf de atmosfeer. In het scheppingssysteem van de Egyptische stad Memphis is het de god Ptah die vóór alles bestond in de oceaan Nun en met zijn hart (het verstand) de schepping concipieerde en deze idee met zijn tong (het woord) verwezenlijkte.

Mesopotamië

In het oude Mesopotamië verhaalt het epos Enuma Eli, de scheppingsmythe: de oergodin Namat, die de oeroceaan personifieert, zint na de moord op haar gemaal Abzu (de personificatie van het zoete water) op wraak maar wordt door de jongere, drieste goden verslagen. Haar lichaam wordt gespleten: de bovenste helft wordt de hemel, de onderste de aarde; haar water vormt de wolken enz.

Het oude China/ Japan

Bij de oude chinezen splitste het kosmische ei (de chaos) zich in het (vrouwelijke) yin-principe dat de zware aarde vertegenwoordígt, en het (mannelijke) yang-principe dat de lichte, zuivere lucht representeert. Tussenin staat de uit het kosmische ei geboren dwerg Panku die 18.000 jaar lang iedere dag drie meter groeit en zo met zijn lichaam hemel en aarde verder uit elkaar duwt. Na zijn dood ontstaan uit zijn lichaam de grond, hemellichamen, bergen, zeeën, rivieren, donder en bliksem.

In de Japanse sjinto-mythologie stoten Izanagi en lzanamí, het oergodenpaar, staande op de drijvende hemelbrug hun speer in de oceaan. Het van de speer afdruipende water stolt en vormt het eerste eiland van de Japanse archipel. Hier worden hun kinderen (eilanden en goden) geboren.

Hindoe

Volgens een hindoe-traditie ontstond in het oerwater uit het zaad van de oergod een stralend gouden ei waaruit de oermens Purusha werd geboren. Hij offerde zichzelf of werd geofferd: zijn hoofd werd de hemel, zijn voeten de aarde en zijn navel de atmosfeer. Een andere hindoe-versie is dat Brahma als god uit het gouden ei of uit een op het water van de chaos drijvende lotus te voorschijn kwam en aan de schepping van de wereld begon.

Siberië

De Siberische god Num (van de Samojeden) zag in het begin niets dan water, maar hij stuurde vogels naar de bodem van de zee en één ervan bracht een kluitje naar Num. De god maakte daaruit een drijvend eilandje dat hij geleidelijk uitbouwde tot vasteland. In een variante legde het Siberische oerwezen in de gedaante van een vogel in het oerwater zijn ei, waaruit later de wereld zal ontstaan. In sommige mythen is de splitsing van het ei vervangen door het scheiden van het vrouwelijke van het mannelijke element. Bijv. in de Griekse mythologie waar Ouranos (de hemel) en Gaia (de aarde) in zo'n nauwe omarming lagen dat hun kinderen geen licht kregen totdat een van hun zonen, Kronos, zijn vader ontmande en aldus zijn ouders (hemel en aarde) van elkaar scheidde. Dat optreden vond plaats in de chaos, in de Oudgriekse opvatting een onmetelijke, vormloze, gapende ruimte waarin al het bestaande zijn oorsprong vond.

Polynesië

Ook bij de Maori in Polynesië werd het oergodenpaar (Rangi en Papa) door een van hun kinderen die binnen hun warme omarming waren opgesloten, van elkaar gescheiden: vader Rangi werd de hemel en moeder Papa de aarde. In de Fillipijnse scheppingsmythe gaat er een verhaal dat de eerste man en vrouw uit een bamboestok zijn uitgebroken die was ontstaan na een gevecht tussen de elementen de lucht en de oceaan.

De Germanen

De Germaanse mythe verhaalt hoe uit druppels van smeltend ijs de oereus Ymir (of Aurgelmir) ontstond. Uit zijn zweet werd het geslacht van de rijpreuzen geboren, Een aantal van Ymirs nakomelingen (onder wie Odin) doodde hem en maakten van zijn lichaam de wereld: van zijn vlees de aarde en van zijn schedel de hemel.

De Indianen

Bij de Indianenvolken in Noord-Amerika bestaat een waaier van scheppingsverhalen, waarbíj veel voorkomende figuren zijn: een dierachtig wezen dat in de oeroceaan dook en van de zeebodem een klomp modder naar de oppervlakte bracht waaruit hij een begin van wereld schiep, De voltooiing van de schepping werd overgelaten aan een cultuurheros of een trickster; een oertweeling (broer en zuster, twee zusjes, vader en zoon e.d.) aan wie de schepping wordt toegeschreven; de spin als oerwezen die het web spon waaraan de wereld werd opgehangen.

Azteken/ Maya's

Een mythe van de Azteken legt het begin van de schepping bij de geboorte van ontelbare goden die tezamen ontsproten uit het offermes dat de oermoeder Omecihuatl op de vlakte in het noorden (het stamland van de Azteken) liet neervallen.

De Maya gingen in hun scheppingstaak zeer ordelijk te werk: in het oerwater, waar verscheidene geestelijke krachten aanwezig waren, ontstond het universum bestaande uit drie vierhoeken, waarvan de bovenste de hemel vormde, de middelste de aarde en de onderste de onderwereld. Over iedere hoek van dat universum heerste een regent. Aan deze vier heersers werden drie zonnegoden
toegevoegd en in een raad vergaderd brachten deze zeven het 'woord' voort, de creatieve kracht die later planten, dieren en ten slotte de mens schiep.

Afrikaans

Bijna alle Afrikaanse volken geloven in een oppergod die de wereld schiep. Bij de Dogon (in Mali en Boven-Volta) is dat Amma, die de kosmos schiep in de gedaante van een enorm ei met twee placenta's waaruít een tweeling, de Nommo, werd geboren. Deze creatie stond model voor de latere schepselen. Bij de Bakuba in Zaïre is het scheppend opperwezen Bumba, die in het begin der tijden heel alleen bestond, in de duisternis in het oerwater, totdat hij hevige maagpijn kreeg waarbij hij eerst de zon uitbraakte, vervolgens een aantal levende wezens en ten slotte de mens.

Bron: Histoportal.nl

gusteman

Re: Scheppingsmythen

Bericht door gusteman » 17 sep 2016, 13:29

Mooie opsomming van waartoe de menselijke verbeeldingskracht in staat is.

Interessant is ook de situering waaruit blijkt dat 'goddelijke' figuren telkens weer bindingen hebben met de lokale topografie.

Plaats reactie