Verhaal achter klassieke muziekstukken

[Susan]

Geschiedenis van de Matthäus-Passion van Bach



De Matthäus-Passion is een van de langste en bekendste composities van Johann Sebastian Bach. De compositie vertelt het lijdens- en sterfverhaal van Jezus volgens het Evangelie volgens Matteüs.

Wanneer Bach het stuk precies componeerde is niet helemaal bekend. Ook is onduidelijk wanneer het stuk voor het eerst werd opgevoerd. Mogelijk was dit op 15 april 1729 in de Thomaskirche in Leipzig. Volgens sommigen gebeurde dit echter al een stuk eerder, namelijk op 11 april 1727, tijdens de vesper-dienst op Goede Vrijdag.

Voor zover bekend voerde Bach het stuk zelf vier keer op: in 1727, 1729, 1736 en in 1740. Na zijn dood in 1750 raakte de compositie, net als zijn andere muziek, wat in de vergetelheid. Het zou tot 1829 duren voor de Matthäus Passion weer werd opgevoerd.



De Matthäus-Passion is geschreven voor twee koren. Bach zette de hoofdstukken 26 en 27 uit het evangelie van Mattheus op muziek. In deze hoofdstukken wordt beschreven hoe Jezus wordt verraden en gekruisigd. Wie een uitvoering van het passiestuk bijwoont moet wel over wat zitvlees beschikken. De Matthäus-Passion duurt, afhankelijk van de dirigent die het stuk opvoert, namelijk zo’n 2,5 tot 3 uur.

Matthäus-Passion in Nederland
In Nederland is het stuk momenteel niet meer weg te denken. Gedurende de passietijd, de periode voor Pasen, wordt de compositie op veel plaatsen opgevoerd. In 1870 werd de Matthäus-Passion voor het eerst in Nederland uitgevoerd, door Toonkunst Rotterdam. Amsterdam volgde vier jaar later met een uitvoering door Toonkunstkoor Amsterdam en het Parkorkest onder leiding van Johannes Verhulst.

Op 8 april 1899 voerde dirigent Willem Mengelberg de Matthäus-Passion voor het eerst met het Concertgebouworkest uit. Deze ingekorte versie werd opgevoerd door een groot orkest en een koor van 450 personen. De opvoering wordt wel gezien als hét begin van de Matthäus-traditie zoals die vandaag de dag in Nederland bestaat. Geïnspireerd door de opvoering van Mengelberg werd het stuk hierna namelijk op steeds meer plaatsen opgevoerd.



De Nederlandse Bachvereniging in Naarden besloot de Matthäus-Passion in zijn geheel op te gaan voeren. Dit gebeurde voor het eerst op Goede Vrijdag 14 april 1922. De opvoering in de kerk van Naarden werd een echte traditie. Tegenwoordig wordt de uitvoering in het oude vestingstadje ook bezocht door veel hoogwaardigheidsbekleders. Volgens de organisatie is het een echt society evenement.

Naarden is zeker niet de enige plaats waar de Matthäus-Passion rond Pasen te horen is. De beroemde compositie van Bach wordt op ruim honderd plaatsen uitgevoerd. Bezoekers kunnen zowel terecht in grote concertgebouwen als in verschillende kleinere parochiekerken.



http://historiek.net/geschiedenis-van-d ... ach/41887/

[Susan]

Links, Rechts...Links



Maurice Ravel kreeg van Paul Wittgenstein een bijzonder verzoek. Wittgenstein (broer van filosoof Ludwig Wittgenstein) Verzocht Ravel om een pianoconcert voor alleen de linkerhand te schrijven.

Wittgenstein groeide op in een familie met veel culturele contacten waaronder Brahms, Mahler en Richard Strauss. Het moet hem geïnspireerd hebben om zijn eigen muzikale talenten te ontwikkelen.
In 1913 begon Wittgenstein met het geven van concerten met redelijk goede recensies. Helaas brak in 1914 de eerste wereldoorlog uit en werd Wittgenstein opgeroepen voor militaire dienst. Tijdens een aanval op Polen werd Wittgenstein in de elleboog geschoten en gevangen genomen door de Russen. Zijn rechterarm moest worden geamputeerd.
Tijdens zijn krijgsgevangenschap in Omsk besloot Wittgenstein om zijn carrière voort te zetten. Hij schreef zijn blinde oud-leraar Josef Labor met het verzoek om stukken te schrijven voor alleen de linkerhand. Na afloop van de eerste wereldoorlog studeerde Paul intensief op de technieken en composities die Labor voor hem had gemaakt.
Wittgenstein ontwikkelde combinaties van pedaal- en handbewegingen waardoor hij akkoorden kon spelen die tot dan voor onmogelijk werden gehouden voor vijfvingerige pianisten.
Wittgenstein begon weer op te treden met goede kritieken. Hierop verzocht hij meerdere componisten waaronder Ravel om muziek te componeren voor piano met de linkerhand.
Aanvankelijk vond Wittgenstein Ravel's pianoconcert voor de linkerhand te jazzy. later stelde hij zijn mening bij. Sindsdien worden Ravel's pianoconcert voor de linkerhand en de geschiedenis van Wittgenstein in een adem genoemd danwel verteld.

In de tv-serie MASH is er een aflevering ("Moral victory") waarin een dienstplichtige pianist blijvende schade oploopt aan zijn zenuwen in zijn rechterhand. Kolonel Charles Winchester geeft hem een stuk bladmuziek van Ravel's pianoconcert voor linkerhand, vertelt het verhaal van Wittgenstein en moedigt de arme pianist aan zijn muzikale ambities voort te zetten.

Het fragment dat ik heb gekozen is het Cadenza van het pianoconcert voor de linkerhand van Ravel gespeeld door Leon Fleisher, die zelf ook zijn rechterhand niet meer kan gebruiken.

Geniet ervan.

Paul

http://muziekklassiekers.blogspot.nl/

[Susan]

De moeder stond bedroefd (Stabat mater dolorosa )



Stabat mater dolorosa ofwel de moeder stond bedroefd. Hiermee begint een middeleeuws gedicht van tien strofen over een moeder die, overmand door verdriet, de doodstrijd van haar kind aan ziet en niks kan doen. Maria stond bij het kruis waarop Jezus zijn doodstrijd streed.

Het gedicht is waarschijnlijk geschreven door een Franciskaner monnik maar hoe of wat blijft een raadsel. Een latere versie is opgenomen in het brevier van de Rooms-katholieke kerk.

Het Stabat Mater is door veel componisten op muziek gezet. Een van de beroemdste composities is die van Pergolesi. Dit werk (1736) is een vervanging van het Stabat Mater van Alessandro Scarlatti dat tot dan toe elke Goede Vrijdag in Napels was opgevoerd.

Binnen drie maanden nadat Pergolesi het Stabat Mater had geschreven stierf hij,26 jaar oud, aan tuberculose. Het is mogelijk dat zijn moeder daar ook bij was.

Het fragment betreft de eerste drie regels van de eerste strofe.

Stabat mater dolorosa
Iuxta crucem lacrimosa,
Dum pendebat filius.
Cuius animam gementem
Contristatam et dolentem
Pertransivit gladius

Naast het kruis, met schreiende ogen
Stond de moeder, diep bewogen
Toen de Zoon te sterven hing,
En haar door het zuchtend harte,
Overstelpt van wee en smarten,
't Zevenvoudig slagzwaard ging.

[Susan]

Dans van de ridders
Sergei Prokoviev keerde in 1935 na zeventien jaar terug naar de Sovjet-Unie. Dat jaar schreef hij in opdracht van het Kirov ballet in St Petersburg (toen nog Leningrad) het ballet Romeo en Julia. De originele versie had een happy end maar is nooit in die vorm opgevoerd mede door de schrik en angst in de Russische muziek- en theaterwereld na twee artikelen in de krant Pravda waarin Shostakovich en andere "gedegenereerde modernisten" zwaar werden bekritiseerd. Uiteindelijk kreeg Romeo en Julia zijn volledige premiere in Brno in Tjechië. Tegenwoordig wordt het gerekend tot de belangrijkste balletten van de 20e eeuw.

Sommige van de melodieën in het ballet blijven onweerstaanbaar nagalmen. Dat is ook het geval bij de dans van de ridders.

Romeo Montague hoort van een meisje, Rosalinde en weet dat ze op een bal zal zijn. Het bal wordt gegeven door de familie Capulet. De families Montague en Capulet leven al jaren op voet van oorlog maar Romeo besluit toch te gaan en ziet daar voor het eerst Julia (Capulet).
Tijdens de Dans van de Ridders verschijnt Romeo op het bal. Om niet herkend te worden draagt hij een masker. Hij ziet Rosalinde maar dan gaat de grote deur open en komt Julia op. Het lijkt een groots feest maar de muziek kondigt groot onheil aan.

De dans van de Ridders spreekt velen tot de verbeelding en het wordt vaak gebruikt in reclame's en tv programma's. Ook bij voetbalclub Sunderland Rovers waar vlak voordat de spelers het veld opkomen De Dans van de Ridders de stemming er in moet brengen en de tegenstanders een ongemakkelijk gevoel moet geven. FC Porto speelt het stuk in hun stadion bij thuiswedstrijden in een Europese competitie.

Veel mensen kennen het ook als het muziekthema van de Britse tv serie The Apprentice.

Ernest
(deze er zelf even bij gezocht)

[Susan]

Tomaso Albinoni werd in 1671 geboren in Venetië als zoon van een papierhandelaar. Alhoewel hij al snel zangtalent toonde maar vooral ook met de viool goed overweg kon lag een muzikantentoekomst niet voor hem weggelegd omdat hij geen lid was van het muzikantengilde en het daarom voor hem verboden was om uitvoeringen te geven in Venetië. Albinoni stortte zich op het componeren. In 1709 overleed zijn vader. Deze had in zijn testament opgenomen dat Tomaso niet de plicht had om als oudste zoon "de zaak" over te nemen. Hierdoor kon Albinoni zonder lzorgen zich storten op de muziek.

Albinoni schreef als een van de eersten concerten voor hobo, een toen net geïntroduceerd instrument. Tot dan waren de concerto's vooral een zaak van strijkinstrumenten. Alhoewel Händel en Telemann ook al concerten voor hobo schreven werden de concerten van Albinoni als eerste uitgegeven.

Veel werk van Albinoni is in de loop der jaren verloren gegaan. Veel werk lag in de staatsbibliotheek in Dresden. Tijdens de bombardementen in 1945 is Dresden en ook zijn bibliotheek vrijwel van de kaart geveegd.

In 1945 vertrok de Milanese musicoloog Remo Giazotto naar het door bombardementen verwoestte Dresden om zijn biografie van Albinoni af te maken. Tussen de ruïnes vond hij een stuk van een manuscript. Alleen de baslijn en zes notenbalken melodie waren herkenbaar. Waarschijnlijk betrof het een langzaam deel van een trio sonate. Op basis van dit stukje muziek reconstrueerde Giazotto het, oh zo bekende, adagio. Wordt er over Albinomi geschreven of gesproken dan komt binnen de kortste tijd het adagio ter sprake maar Albinoni zou zich er waarschijnlijk zelf maar moeilijk in herkent hebben.

Ernest