Bizar planetenstelsel stelt astronomen voor raadsels

[univers]

Een artistieke impressie van de protoplanetaire schijf rond CI Tau. In de schijf zouden zich vier reuzenplaneten ophouden. Afbeelding: Cathie Clarke / Sarah Collins / University of Cambridge

Bij de jonge ster CI Tauri, op ca. 500 lichtjaar afstand van de aarde, is een bizar planetenstelsel ontdekt. Althans, in de zogeheten protoplanetaire schijf rond de ster - de ronddraaiende schijf van gas en stof waarin planeten samenklonteren - zijn lege zones ontdekt waarvan het bestaan eigenlijk alleen goed te verklaren valt door aan te nemen dat zich in die zones al zware planeten bevinden. Eerder was bij de ster al een zogeheten 'hete Jupiter' gevonden: een planeet die qua massa vergelijkbaar is met de reuzenplaneet Jupiter in ons eigen zonnestelsel, maar die op slechts een paar miljoen kilometer afstand rond de ster beweegt. Die planeet is ontdekt door de kleine schommelingen die hij veroorzaakt in de beweging van de ster. Met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Telescope (ALMA) in Chili is de protoplanetaire schijf van CI Tauri nu gedetailleerd in beeld gebracht. Daarbij zijn drie lege zones ontdekt op grotere afstand van de ster, die volgens de onderzoekers veroorzaakt worden door andere reuzenplaneten, waarvan er dan één ongeveer tien keer zo zwaar zou zijn als Jupiter, en de andere twee ongeveer even zwaar als Saturnus. Wat het stelsel zo bijzonder maakt is dat de buitenste planeet zich op een ruim duizend maal zo grote afstand van de ster bevindt als de binnenste. Bovendien is de aanwezigheid van de 'hete Jupiter' al heel bijzonder - zulke zware planeten in kleine omloopbanen worden meestal gevonden rond veel oudere sterren; algemeen wordt aangenomen dat ze op grotere afstand zijn ontstaan en pas in een latere fase naar binnen 'migreren'. Of de hete Jupiter van CI Tau in zijn huidige baan terecht is gekomen door de zwaartekrachtinvloed van de andere drie reuzenplaneten is niet bekend. De nieuwe waarnemingen zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. (GS)


https://www.cam.ac.uk/research/news/gia ... anets-form