Astronomen ontdekken helderste quasar in het vroege heelal

[univers]

Astronomen hebben een nieuwe verre quasar ontdekt. Het licht van het object heeft er 12,8 miljard jaar over gedaan om de aarde te bereiken. Normaal gesproken zou zijn schijnsel bij aankomst onwaarneembaar zwak zijn geweest, maar het zwaartekrachtlenseffect van een tussenliggend sterrenstelsel heeft het licht van de quasar met een factor 50 versterkt. Nooit eerder werd een quasar van deze helderheid op zo’n grote afstand waargenomen. Quasars zijn de heldere kernen van (doorgaans) zeer verre sterrenstelsels. Vermoed wordt dat zij hun grote helderheid te danken hebben aan een superzwaar zwart gat dat bezig is om stermaterie op te slokken. De grote helderheid van quasar J043947.08+163415.7 wijst erop dat ook hij zijn energie ontleend aan een centraal zwart gat. Onderzoek van het spectrum van de quasar heeft laten zien dat dit zwarte gat 700 miljoen keer zoveel massa heeft als onze zon. De detectie van de verre heldere quasar wordt als een belangrijke ontdekking gezien. Op theoretische gronden werd al tientallen jaren aangenomen dat zulke ‘versterkte’ quasars in het verre heelal heel talrijk moeten zijn. Maar dit is pas de eerste die is opgespoord. De resultaten van het onderzoek van quasar J043947.08+163415.7 zijn vandaag gepubliceerd in The Astrophysical Journal Letters en gepresenteerd tijdens de 233e bijeenkomst van de American Astronomical Society in Seattle. (EE)


Dit is een Hubble Space Telescope-beeld van een zeer verre quasar (rechts) die is opgehelderd en opgesplitst in drie afbeeldingen door de effecten van het zwaartekrachtsveld van een voorgrondmelkstelsel (links). De kruizen markeren de middelpunten van elk quasarbeeld. De quasar zou onopgemerkt zijn gebleven, zo niet vanwege de kracht van zwaartekrachtlensvorming, die de helderheid met een factor 50 verhoogde. Het zwaartekrachtsveld van de voorgrondmelkweg (links te zien) vervormt de ruimte als een funhouse-spiegel en versterkt het quasarlicht. Schijnt met de schittering van 500 triljoen zonnen, wordt de quasar gevoed door een superzwaar zwart gat in het hart van een jonge melkweg in het proces van vorming. De afbeelding toont de quasar zoals hij er 12,8 miljard jaar geleden uitzag - slechts ongeveer 1 miljard jaar na de oerknal. De quasar verschijnt rood omdat het blauwe licht is geabsorbeerd door diffuus gas in de intergalactische ruimte. Ter vergelijking, het voorgrondstelsel heeft blauwer sterrenlicht. De quasar, gecatalogiseerd als J043947.08 + 163415.7, zou kunnen vasthouden aan het feit dat hij al enige tijd de helderste is in het vroege universum, waardoor het een uniek object is voor vervolgstudies. CREDIT: NASA, ESA, X. FAN (UNIVERSITEIT VAN ARIZONA)




Artist’s impression of distant quasar

http://keckobservatory.org/brightest_quasar