Sterrenkundigen zien nu ook infraroodlicht aangaan in jong heelal

[univers]

Uit de analyse van de allereerste foto van de James Webb-ruimtetelescoop blijkt dat het in Nederland ontwikkelde MIRI-instrument nog beter werkt dan gedacht. Groningse onderzoekers tonen aan dat de infraroodtelescoop details laat zien van sterrenstelsels uit de tijd dat het heelal slechts ongeveer 1 miljard jaar oud was. Deze periode is belangrijk voor astronomen omdat toen de eerste sterrenstelsels werden gevormd. De analyse verschijnt binnenkort in The Astrophysical Journal.


Vier verre sterrenstelsels in SMACS 0723 bekeken met Webb en met Hubble. Opvallend is dat sterrenstelsel ID 367 niet met Hubble te zien is. (c) JWST/E. Iani en K. Caputi
De afgelopen twintig jaar moesten onderzoekers het doen met infraroodbeelden van Spitzer. Deze telescoop kon op lange golflengten slechts terugkijken tot ongeveer 2 à 3 miljard jaar na de oerknal. "Je zou misschien denken het miljard jaar eraf van Webb niet zo veel uitmaakt", zegt onderzoeksleider Edoardo Iani (Rijksuniversiteit Groningen) "Maar dan kom je precies in de tijd dat de eerste sterrenstelsels gevormd werden. Dus we zijn heel blij met onze resultaten."

Dankzij de infraroodbeelden van de James Webb-ruimtetelescoop zagen de astronomen onder andere sterrenstelsels die nog niet eerder waren ontdekt. Ook konden ze preciezer berekenen hoeveel sterren aanwezig waren in heel jonge, verre sterrenstelsels. De reden dat eerdere schattingen met ruimtetelescoop Hubble onnauwkeurig waren, komt doordat die een groot deel van het oorspronkelijke zichtbare licht niet opvangt omdat het is uitgerekt vanwege de uitdijing van het heelal.

Mede-auteur van de analyse Karina Caputi (Rijksuniversiteit Groningen), verwacht dat er binnenkort meer en diepere beelden beschikbaar komen. "Misschien kunnen we dan wel een stukje doordringen in de dark ages. Toen we het MIRI-instrument ontwierpen, hadden we stiekem gehoopt dat het zou lukken, maar het lijkt nu ook echt te gaan gebeuren."

Over MIRI
MIRI is ontwikkeld door de NASA en de ESA samen met een aantal Europese partners. De MIRI-spectrometer kwam tot stand dankzij inspanningen van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) en onderzoeksinstituten in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Het ontwerp en de bouw werden uitgevoerd door de NOVA Optische-Infraroodgroep bij ASTRON in Dwingeloo in samenwerking met enkele andere Nederlandse instituten en universiteiten.

Wetenschappelijk artikel
A first look into the nature of JWST/MIRI 7.7 micron sources from SMACS 0723. Door: Edoardo Iani, Karina I. Caputi, Pierluigi Rinaldi & Vasily Kokorev. Geaccepteerd voor publicatie in The Astrophysical Journal. [origineel: <link volgt> | preprint]


Uit de analyse van de allereerste foto van de James Webb-ruimtetelescoop blijkt dat de infraroodtelescoop details laat zien van sterrenstelsels uit de tijd dat het heelal slechts ongeveer 1 miljard jaar oud was. Links: de eerste foto met vier sterrenstelsels uitgelicht. Rechts de vier sterrenstelsels steeds gezien met een andere telescoop of instrument. HST is ruimtelescoop Hubble. JWST/NIRCam is het NIRCam-instrument op de James Webb-ruimtetelescoop. JWST/MIRI is het MIRI-instrument op de James Webb-ruimtetelescoop. Opvallend is bijvoorbeeld dat sterrenstelsel ID 367 niet met Hubble te zien is. (c) JWST/E. Iani en K. Caputi


De eerste foto van Webb van begin juli 2022. De foto wijkt iets af van de foto die de Groningse onderzoekers hebben gebruikt. Die van de Groningse onderzoekers is een paar graden naar rechts gekanteld en heeft scherpere kleuren dankzij een verbeterde beeldbewerking. (c) JWST

https://www.astronomie.nl/nieuws/sterre ... eelal-3515