Zo’n 120 jaar geleden werd er in Connecticut een prachtige zandstenen plaat aangetroffen. Op de plaat pronken de goedbewaarde voetafdrukken van een voorouder van de Brontosaurus, een dinosaurussoort die tijdens het vroege Jura – zo’n 200 miljoen jaar geleden – in de tropen leefde. Hoewel aan de linkerkant van de plaat een opvallende veeg is te zien, zocht niemand hier iets achter. Maar nu blijkt die veeg misschien wel veel bijzonderder te zijn dan gedacht.
Wandelende steen
Onderzoekers suggereren in een nieuwe studie dat de veeg namelijk een spoor van een heuse wandelende steen voorstelt. Wandelende stenen zijn onder andere in het Amerikaanse Death Valley aangetroffen. In de vallei worden regelmatig stenen gevonden met een lang spoor achter zich. Niemand heeft de stenen ooit zien bewegen, maar vaststaat dat ze zich verplaatsen zonder de hulp van zwaartekracht, mensen of dieren.
Wandelende stenen aangetroffen in het Amerikaanse Death Valley. De langgerekte sporen suggereren dat de stenen zijn verplaatst door een dun laagje ijs. Afbeelding: Daniel Mayer (via Wikimedia Commons)
Twee mogelijkheden
Je zult je waarschijnlijk afvragen hóe die stenen aan de wandel gaan. Wetenschappers kennen twee manieren. Enerzijds kunnen de stenen worden voortgestuwd door dikke, slijmerige microbiële matten. Anderzijds kunnen ze worden geduwd door een dun laagje ijs en een klein briesje. Maar ja, welke van de twee is in het huidige geval de schuldige?
De veeg
De onderzoekers kunnen niet met zekerheid zeggen of de opvallende veeg op de zandstenen plaat is achtergelaten door een enkele kruipende steen, of dat het er meer waren. Hoe dan ook, het was in ieder geval zwaar genoeg om een significante afdruk in de modder achter te laten. Een desbetreffend zwaar object zou wel een hele dikke microbiële mat nodig hebben gehad om in beweging te komen. En als zo’n dikke mat de veroorzaker was, dan zou dit hebben voorkomen dat de voetafdrukken van de dinosaurus werden vereeuwigd. “Bovendien toont de plaat niet de gebruikelijke markeringen van zo’n dikke, microbiële mat,” legt paleontoloog Paul Olsen uit.
De zandstenen plaat met daarop de veeg en de voetafdrukken van de voorouder van de Brontosaurus. Afbeelding: Lull, R.S., 1915
IJs
En dus blijft de andere mogelijkheid over: de steen is geduwd door een dun laagje ijs. Die conclusie is echter eveneens vrij merkwaardig. Het destijdse Connecticut lag namelijk op dezelfde breedtegraad als het moderne schiereiland Yucatan. Daarnaast bevond de vindplaats van het fossiel zich niet op grote hoogte, wat betekent dat er een tropisch klimaat heerste. Bovendien waren veel van de dieren en planten die in de regio voorkwamen niet goed bestand tegen vrieskou. “Er zijn eigenlijk geen goede redenen om te denken dat temperaturen onder het vriespunt normaal waren,” concludeert Olsen.
Verklaring
Toch komen de onderzoekers in hun studie met een mogelijke verklaring op de proppen. Het zandsteen fossiel is mogelijk afgezet tijdens de laatste van een reeks vulkaanuitbarstingen die leidden tot een massa-extinctie. Tijdens deze uitbarstingen werden er enorm veel zwaveldeeltjes de lucht in gestuurd die de atmosfeer vulden en het zonlicht tegenhielden. Hierdoor werd het donker en koelde de aarde bovendien rap af. Hoeveel zwavel er echter in de atmosfeer terechtkwam en hoe ver de temperatuur op onze planeet daalde, weten wetenschappers eigenlijk niet. Maar de nieuwe bevindingen suggereren dat het op aarde zo koud werd, dat het zelfs in de tropen vroor.
De onderzoekers benadrukken dat deze bevindingen niet een wet van Meden en Perzen is. Ze sluiten daarom de mogelijkheid dat de wandelende steen toch door microbiële matten is voortgestuwd niet volledig uit. Gelukkig is er wel een manier om het mysterie voor eens en altijd op te lossen. “Als er daadwerkelijk dunne ijslaagjes in de regio aanwezig waren, dan hebben ze waarschijnlijk ook andere stenen verplaatst,” zegt Olsen. “Als we die vinden, zal het alle twijfel wegnemen.”
https://www.scientias.nl/200-miljoen-ja ... nde-steen/
