Hoe ontstond dat grote wak op Antarctica toch?

[univers]

De Maud Rise Polynya van september 2017.
Credit: NASA Worldview

Onderzoekers zijn er eindelijk achter hoe een polinia zich tijdens de koudste wintermaanden op Antarctica kon vormen.

Zo’n veertig jaar geleden spotte wetenschappers voor het eerst een groot wak te midden van een dik pak ijs op Antarctica. Het stelde ze voor een groot raadsel. Want hoe kon dit wak in hartje winter ontstaan? Twee jaar geleden ontdekten onderzoekers wederom een enorme polinia tijdens de koudste Antarctische wintermaanden. En nu zijn ze er erachter gekomen hoe dit fenomeen kan ontstaan.

Maud-Rise polinia
De ‘Maud-Rise polinia’ zoals het wak werd genoemd, werd halverwege september 2017 gespot. Het gapende gat in het pakijs leidde tot veel vragen. Het was per slot van rekening winter, en dan is het ijs op Antarctica het dikst. Hoe kan er dan toch een poel ontstaan? Het wak was ook zeker niet klein: zo was deze ongeveer 9.500 vierkante kilometer groot en groeide binnen een maand uit tot een gapend gat van 80.000 vierkante kilometer. Zodra het ijs tegen de zomermaanden begon terug te trekken, verenigde het water uit het wak zich met de open oceaan.

Cyclonen
Doordat het wak moeilijk te bereiken was, maakten de onderzoekers onder andere gebruik van satellieten om de polinia in de gaten te houden. En ze ontdekten dat sterke winden en cyclonen die wel met windkracht 11 (zeer zware storm) op de schaal van Beaufort over het ijs razen, zorgen voor ijs verschuivingen. Het ijs werd in tegenovergestelde richtingen geduwd, waardoor uiteindelijk de Maud-Rise polinia werd geboren.

Klimaat
“Eenmaal daar, werkt de polinia als een soort venster door het zee-ijs,” legt onderzoeker Diana Francis uit. “Het verplaatst grote hoeveelheden energie van de oceaan naar de atmosfeer.” Vanwege de grote omvang kunnen polinia’s het klimaat regionale en zelfs wereldwijd beïnvloeden. Dit komt omdat ze de zeestroom kunnen veranderen. “Het is belangrijk voor ons om te achterhalen hoe ze ontstaan, zodat we het effect ervan op het klimaat kunnen voorspellen,” aldus Francis.

De onderzoekers stellen in hun studie dat er in de toekomst waarschijnlijk vaker grote wakken in ijs zullen ontstaan. Dit komt omdat cyclonen vaker voor zullen komen in een warmer klimaat, waardoor de kans op een polinia toeneemt. “Eerdere studies hebben aangetoond dat polaire cyclonen in een warmer klimaat zullen toenemen,” zegt Francis. “Hierdoor neemt de omvang van het zee-ijs af en kunnen er meer polinia’s ontstaan.”


Satellietbeelden van een cycloon (links) en het ontstaan van de Maud-Rise polinia (rechts). Afbeelding: NASA Worldview

https://www.sciencedaily.com/releases/2 ... 102234.htm

https://www.scientias.nl/hoe-ontstond-d ... tica-toch/